İbn-i Ebi’l-Fevâris (Muhammed Bin Ahmed), 338 yılının 21 Şevval gününde dünyaya gelmiş olan bir zâttır. Bu tarih, 950 senesinin 13 Nisan gününe tekabül eder. Onun büyük dedesi olan Ebü’l-Fevâris Sehl’in bu ismine dayanarak ona “İbn Ebü’l Fevâris” denilmiş ve bu ismiyle tanınmıştır.
Henüz sekiz yaşında olduğu dönemde hadis öğrenmeye başlamıştır. Bu noktada İlk aldığı derslerini İbn Ebü’l-Fevâris, âlimler arasında bilinen Ebû Bekir en-Neccâd isimli hocasından görmüştür. Ayrıca daha sonra ilk olarak Basra üzerine ve buradan ise İran’a gitmiştir. Daha sonra da oradan da Horasan üzerine gitmiştir.
İbn-i Ebi’l-Fevâris’in Hadis Rivayet Ettiği İsimler
İbn-i Ebi’l-Fevâris’in hadis rivayet ettiği isimler arasında çok önemli âlim kimseler yer almaktadır. Hocalarından derlemiş olduğu seçme hadisleri, bu anlamda rivayet etmesi ile tanınmıştır. Onun hadisler rivayet ettiği pek çok âlim arasında yer alan isimler ise şu şekilde sıralanabilir: Muhammed bin Hasan en-Nakkâş, Ebû Ali İbnü’s-Savvâf bunların başında gelmektedir. Ayrıca Ca’fer el-Huldî, Ebû Bekir el-Şâfiî, Ahmed bin Fazl bin Huzeyme, Da’lec bin Ahmed gibi de dönemin ünlü fıkıh bilginlerinden de hadis rivayet ettiği edinilen bilgiler arasındadır.
İbn-i Ebi’l-Fevâris’ten Hadisler Rivayet Eden İsimler
İbn-i Ebi’l-Fevâris’ten hadisler rivayet eden isimler arasında da önemli isimler yer almaktadır. Ondan bu anlamda istifade eden çok kişi olmuştur. Kendisinden birtakım hadisleri alıp da rivayet eden önemli kişiler içerisinde şu zâtları sıralayabiliriz: Mâlînî, Lâlekâî, Ebü’l Hüseyin İbnü’l-Mühtedî-Billâh, el-Bağdâdî, Berkânî, el-Ferrâ… Bağdat’ta yer alan Rusâfe Camii bünyesinde birtakım hadisleri imlâ ederken, İbn-i Ebi’l-Fevâris’ten Hatîb el-Bağdâdî isimli zât da faydalanmıştır. Ayrıca ona ait bazı rivayetleri, onun huzuruna çıkıp okumuştur.
Ölümü Hakkında
Ölümü hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse hocalarından seçme hadisleri alıp rivayet etmesi ile bilinen İbn Ebü’l Fevâris, tam olarak 412 yılının 16 Zilkâde gününde vefat etmiştir. Bu tarih ise tam olarak 1022 yılının 21 Şubat gününe denk gelir. Sonrasında ise Bâbü Harb Mezarlığı içerisinde Ahmed bin Hanbel’in kabrinin yakınlarına bir yere defnedilmiştir. O, çok kültürlü, hafızası çok güçlü, aynı zamanda hem dürüst hem de sika bir muhaddis diye nitelendirilirdi. Ayrıca hem faziletli hem de dindar bir kişi olduğu da söylenmektedir.
İbn-i Ebi’l-Fevâris’in Eserleri
İbn-i Ebi’l-Fevâris’in eserleri ile ilgili olarak öncelikle çok fazla hadis yazdığını söyleyebiliriz. Bu hadisleri de muhtelif kitaplar içerisinde toplamıştır. Ancak çok eser yazmış olduğu söyleniyor olsa da Ebû Tâhir Muhallis’in rivayetlerinden bazı seçmeler yapmış olduğu eseri ile türlü hadisleri içeren bir cüzü dışında bir bilgi yoktur. Bu eserlerden ilkinin adı “el-Fevaidül müntekatül-avali” ve diğerinin adı ise “Darül-kütübiz-Zahiriyye” şeklindedir. Diğer eserleri hakkında ise bilgi bulunmamaktadır.