İbn-i Mecdi; nahiv, fen ve fıkıh alanında meşhur bir âlimidir. 767 (m.1366) yılı Zilkade ayının başlarında Kahire’de dünyaya gelen âlim, künye adı olan İbni Mecdi’yi dedesinin Mecdi lakabından almıştır. İsmi, Ahmed bin Receb bin Tayboğa el Mecdi’dir ve dedesinin Tibuga(Tayboğa) isminden dolayı Türk asıllı olduğu bilinmektedir. Lakabı Şihabüddin olmasının yanı sıra kendisi İbn-i Mecdi adıyla ün kazanmıştır. 850 (m.1446) senesinde Kahire’de on birinci Zilkade ’de Cumartesi gecesi bu dünyadan göçmüştür.
İbn-i Kebben Biyografisi
İbn-i Mecdi, Kahire’de dünyaya geldikten sonra, temel eğitimini almış önce Kur’an-ı kerimi ezberlemiştir. Sonrasında Havi, Minhac, Elfive gibi birçok değerli eseri okumuştur. Çok zeki ve çalışkan olan fıkıh âlimi birçok ilimi öğrenmiştir. İlim öğrendiği değerli âlimler ve eserlerden bazıları şunlardır:
- İbnül Mülakkın Bülkini, Kemaludin Demiri, Serafuddin Musa bin el Baba, Şemsuddin Irakı’den Fıkıh ilmini,
- Takıyyuddin bin İzzuddin Hanbeli’den Feraiz ilmini
- Şemsüddin Acemi’den ise Arabi ilimleri almıştır.
İbn-i Mecdi, Fen ilimlerinde çok kısa bir sürede çok üstün bir dereceye ulaşmayı başarmıştır. Miras hukukunu anlayabilmek için astronomi, mikat, geometri, aritmetik ilimleri çok fazla meşgul olmuştur. Astronomi, Geometri ve Matematik ilimlerinde söyledikleri herkes tarafından kabul edildi ve birçok kimse kendisinden ilim öğrenmiştir. Bedrüddin Hasen Arec, Nureddin Verrak Maliki yanında Hıytemi, İbni Hıdır, Bedrüddin Mardani gibi daha birçok çağın ünlü âlimlerine feyz olmuştur. Bunun yanında dönemin büyük hadis âlimleri arasında olan Şihabüddin Kelutati de onun derslerini dinlemiştir. Özellikle Şafi mezhebi üzerine olan ünlü eserler arasında olan Maverdi el Havil Kebir üzerine vermiş olduğu dersleri farklı mezheplerden birçok din âlimi katılmıştır.
Çok merhametli bir yapıya sahip olan İbn-i Mecdi, çevresindeki fakirlere ve talebelerine yardımsever davranmıştır. Cami’ul Ezher yanında bulunan evinde sürekli ibadet ile meşgul olmuştur. Nükteli konuşmasının yanında bir o kadar mütevazılığı ile anılmış, güvenilir bir zattır. Kendisi Canbekiyye Medresesi’nde baş müderrislik yapmıştır.
İbn-i Mecdi; her ne kadar feraiz ilmi üzerine bir otorite olsa bile ün yaptığı alan astronomidir. Çıkardığı eserlerden Mısır’da XIX. yüzyıla kadar astronomlar tarafından faydalanılmış ve etkilemiştir. Bu konuda otuzdan fazla eser vermiştir fakat birçoğu günümüze ulaşmamıştır. Bu eserlerin çoğunluğu astronomi cetvelleri ve ölçüm cihazları üzerinedir. Ahmet bin Recep, bilinen ismiyle İbn-i Mecdi 850 (m.1446) yılının Zilka ayının on birinci günü, Cumartesi gecesi Kahire’de gözlerini yummuştur.
İbn-i Mecdi Eserleri
İbn-i Mecdi birçok değerli esere imza atmıştır. Eserlerinden bazıları şunlardır:
- Er rubul hilal
- Marifet ül evsat
- İstihraüt tevarih baduha min bad
- Ed dürr ül yetim fisinaat it takvimin
- Risale fil amel bi rubil muḳanṭaratil maḳṭu
- Et teshil vet takrib
- El kevakib ül mudiyye fil ameli bil mesailid düriyye
- Şerḥul Caberiyye
- İbrazü leṭaifil ġavamız
- iḥrazi ṣına atil feraiz
- İrşadül ḥair ila tahṭiṭi fażlid dair.