Kuteybe Bin Said es-Sekafi adıyla bilinse de gerçek adı Ebû Recâ’ Kuteybe bin Saîd bin Cemîl es-Sekafî’dir. İslam aleminin önemli hadis alimleri arasında yer almaktadır.
Kuteybe Bin Said es-Sekafî’nin Hayatı
Kuteybe Bin Said es-Sekafi hayatı 766 yılında (hicri takvime göre 149) Belh yakınlarında bulunan Bağlan Köyü’nde başlamıştı. Kuteybe’nin onun lakabı olduğu ve gerçek adının Ali ya da Yahya olduğu söylenmektedir. Bulunduğu köyden dolayı Bağlani ve Belhi isimlerini de almaktadır. Kuteybe Bin Said es-Sekafi ilk başta daha çok kıyas ile uğraşmaktaydı. Daha sonra hadis ilmiyle uğraşması gerektiğini söyleyen bir rüya gördüğü söylenmektedir. Rüyayı görenin kendisi mi babası mı olduğuna dair karışıklıklar bulunmaktadır. Bunun üzerine hadis ilmine yöneldi. 788 yılında (hicri takvime göre 172) Medine, Bağdat, Mekke, Mısır ve Şam’ı kapsayan ilmi bir seyahate çıktı.
Kuteybe Bin Said es-Sekafi’nin babası rüyasında peygamber efendimizi görmüştür. Rüyada peygamber efendimizin elinde alimlerin isminin yazıldığı bir defter bulunmaktadır. Kuteybe Bin Said es-Sekafi’nin babası defteri alır ve kendi oğlunun ismini görür.
Kuteybe Bin Said es-Sekafi seyahatleri sayesinde Ebül Hâris el-Leys b. Sad bin Abdirrahmân el-Fehmî, Ebû Abdirrahmân Abdullāh bin Lehîa bin Ukbe el-Hadramî el-Mısrî, Ebû Avâne Vaddâh bin Abdillâh el-Vâsıtî, Ebû Abdillâh Mâlik bin Enes bin Mâlik bin Ebî Âmir el-Asbahî el-Yemenî, Ebû Muhammed Süfyân bin Uyeyne bin Meymûn el-Hilâlî ve Ebû İsmâîl Hammâd bin Zeyd bin Dirhem el-Ezrak el-Ezdî gibi önemli İslam alimleri ile eğitim hayatını tamamlamıştır. Ayrıca Kuteybe Bin Said es-Sekafi birçok alime de eğitim vermiştir. Bu alimlerden bazıları: Ebû Abdillâh Ahmed bin Muhammed bin Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî, Ebû Bekr Abdullah bin ez-Zübeyr bin Îsâ el-Kureşî el-Humeydî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ bin Maîn bin Avn el-Mürrî el-Bağdâdî ve Ebû Abdillâh Nuaym bin Hammâd bin Muâviye el-Huzâî el-Mervezî’dir.
Kuteybe Bin Said es-Sekafi 855 yılının Ocak ayında (hicri takvime göre Şaban 240) Bağlan Köyü’nde vefat etmiştir.
Kuteybe Bin Said es-Sekafi Eserleri
Kuteybe Bin Said es-Sekafi eserleri günümüze kadar ulaşmış basılı eserlerden değildir. İbn Hacer el-Askalânî kendisinin bir kitabından bahsetmekte fakat o kitap hakkında başka bilgi bulunamamaktadır. Ayrıca Zehebi’nin Kuteybe Bin Said es-Sekafi hakkında bir biyografi çalışması yaptığı da söylenmektedir. Hadislerinin bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Kütüb-i Sitte’de Müslim tarafından 668 adet, Buhari tarafından ise 380 adet Kuteybe Bin Said es-Sekafi hadisi nakledilmiştir.
Kuteybe Bin Said es-Sekafi’nin bize kazandırdığı hadislerden bazıları:
“Allahü canlıyı yarattığı zaman, kendi nezdinde, arşın üstünde bulunan kitabına, muhakkak benim rahmetim, öfkemden üstün gelir, diye yazmıştır”
“Şüphesiz, kıyamet gününde Allah: “Nerede benim büyüklüğüm – ululuğum için birbirini sevenler, bugün ben onları kendi gölgemde bulunduracağım” diye buyurur.”