Hanefi mezhebinin imamı Ebu Hanife’nin izini süren Muallâ Bin Mensûr yaşadığı dönemin meşhur din âlimlerinden birisidir. Bağdat’ta yaşayan söz konusu şahsın daha önce nerede yaşadığı ile ilgili tarih kaynaklarında bir bilgi yoktur. Ders aldığı meşhur ilim adamlarından birisi de Muhammed Bin Hasan eş-Şeybânî’dir. Yaşadığı dönemde az sayıda bulunan hadis fakihleri arasında bulunan Muallâ Bin Mensûr önemli sayıda hadis rivayet etmiştir. Hanefi mezhebine yönelik verdiği fetvalar ve çeşitli çalışmalar ile tanınmış, İslam dinine önemli hizmetlerde bulunmuştur. Dönemin İslam halifesi Halife Me’mun tarafından teklif edilen kadılık vazifesini reddeden söz konusu şahıs 826 senesinde vefat etmiştir.
Muallâ Bin Mensûr’un İlmi
Yaşadığı dönemde Muallâ Bin Mensûr’un ilmi dilden dile dolaşmış, bu anlamda herkesten hürmet ve takdir görmüştür. Dönemin halifesinin de ısrarla kadılık vazifesini kendisine vermek istemesinden de anlaşılıyor ki devlet büyükleri dahi kendisinin ilmine hayran idi. Fakat kendisi kadılık vazifesi ile değil daha çok medrese dersleri ile talebe yetiştirerek dine hizmet etme gayretinde idi. Bir yandan fıkıh, hadis, Kuran, kıraat alanlarında çeşitli dersler verirken bir yandan da kendisinden sonraki nesillere aktarmak için eserler yazma gayretinde idi. Kendisinden sonra talebeleri tarafından kaleme alınan nâdirü’r-rivâye isimli eser günümüze kadar ulaşmıştır. Bu eserden anlaşılmaktadır ki, Muallâ Bin Mensûr yaşadığı dönemde Ebu Yusuf ile de irtibat halinde idi.
Muallâ Bin Mensûr’un Kişilik özellikleri
Muallâ Bin Mensûr’un kişilik özellikleri incelendiğinde kendisinin son derece naif bir karaktere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Çevresine yardımda bulunmaktan büyük haz duyan, etrafındaki insanların İslam dinine aykırı hal ve hareketleri karşısında derhal ikazda bulunup bu durumu düzeltmesini talep eden örnek bir kişiliktir. Takvalı hayatı bir yaşam felsefesi haline getiren söz konusu şahıs bu yaşam şeklini hayatı boyunca daha da hassas bir hale getirerek sürdürmüştür. Örnek insan olma özelliğini talebelerinde de aşılayan mübarek zat verdiği dersler ile adından yıllar boyunca söz ettirmeyi başarmıştır. Devlet büyüklerinin de hürmet gösterdiği ve hayırla yad ettiği şahıs mübarek yaşantısını mübarek şekilde bir vefat ile sonlandırmıştır.