Muhammed Bin Ahmed Fergal, evliyanın büyükleri arasında yer alan bir zâttır. Bilinen tam adı ise kaynaklar içerisinde şu şekilde belirtilmiştir: Muhammed b. Ahmed Fergal. Fergal’e dair görülen pek çok kerâmetten bahsedilmektedir.
Onun hakkında edinilen bilgilere göre Muhammed b. Ahmed Fergal’in tam olarak 1456 yılı itibariyle Mısır’ın güney tarafında yer alan Sa’îd şehri üzerinde vefat ettiğini söyleyebiliriz. Vefatının ardından ise Fergal, Ebî Tic üzerindeki bir dergâha defnedilmiştir. Bu beldenin haklı tarafından kabri ziyaret edilmeye devam etmiştir. Onunla ilgili kaynaklar içerisinde geçen bilgilerde en çok da etrafındakilerin tanık olduğu kerâmetlerinden bahsedilir.
Muhammed Bin Ahmed Fergal Kerâmetlerinden…
Muhammed Bin Ahmed Fergal’in kerâmetlerinden örnek vermek istiyoruz. Etrafındakilerin rivayetlerine göre tanık olunan kerametlerinden bir tanesi şu şekilde vuku bulmuştur: Hasta olan bir kadın bulunuyormuş. Bu kadının Hindistan cevizi canı çekmiş. Bunun için aramışlar taramışlar ama Mısır üzerinde bulamamışlar. Üstelik bu anlamda Mısır, bu Hindistan cevizinin zaten yetiştirilmediği bir yermiş. Muhammed Fergal’in de bu vaziyetten haberi olmuş ve yanına Nakip Muhaymir’i çağırmış. Ona falan yere gitmesini, orada bir tane ağaç bulacağını söylemiş. Bu ağaçtan da 5 tane Hindistan cevizi koparmasını ve getirmesini söylemiş.
Muhaymir de dediği yere gitmiş ve bahsi geçen ağacı bulmuş. Bu ağaçtan dediği gibi tam 5 tane Hindistan cevizi koparmış ve getirmiş. Sonrasında bunları kadına göndermişler. Bu olayın üstünden geçmemiş ki; Muhaymir daha önce anlatılan aynı yere tekrar gitmiş ama o ağacı bir daha bulamamış…
Fergal’in Kerâmetlerinden…
Fergal’in kerametlerinden bir örnek daha verelim… Yine rivayet edilene göre şöyle bir olay gerçekleşmiştir: Bir keresinde şeyhülislâm olan İbn-i Hacer, Mısır üzerine gelmiş. Bu esnada bir mesele nedeniyle Muhammed Fergal’in yanına uğramış. Bu sırada da içinden şu düşünceler geçmekteymiş: “Allah, ilim tahsili yapmamış bir kimseye evliyalık vermez. Hem verecek olsa bile ilim de ihsân buyurur…”.
Bu arada onun bu düşünceleri, âdeta Muhammed Fergal’e mâlum olmuş ve şöyle demiş: “Kâdı efendi, bulunduğunuz yerde kalınız!”. Sonra onu tutmuş ve güçlü bir biçimde sarsmış; ardından da şu tarz bir ifadede bulunmuş: “Allah, beni kendi ihsânı ile bir velî olarak seçti. İlim tahsili de nasîb etti.”
Muhammed Fergal’in Kerâmetlerinden…
Muhammed Fergal’in kerâmetlerinden bir diğeri de, yine anlatılana göre şu şekilde görülmüş… Nakib Muhaymir’in kızını bir gün bir timsah kapmış. O da ağlaya ağlaya Muhammed Fergal’in huzuruna çıkıp vaziyeti anlatmış. Muhammed Fergal ise ona, hemen timsahın kızını kapmış olduğu yere gitmesini ve yüksek bir ses tonu ile “Ey Timsah!” demesini istemiş. Sonrasında da timsaha, Muhammed Fergal’in onu çağırdığını söylemesini buyurmuş.
Muhaymir ise bunu yerine getirmiş ve söyleneni birebir yapmış. Timsah hemen geri dönmüş ve nehirden çıkmış. Sonra da timsah, yollar üzerinde bir merkeb gibi âdeta yürüyerek, Fergal’in yanına varmış. Halk, bu vaziyet karşısında hayrete kapılmış. Timsah geldiğinde Fergal bir demirciye emretmiş ve onun dişlerini, demirciye söktürmüş. Ardından ise timsaha emirde bulunmuş ve kızı, yuttuğu karnından hemen çıkarmasını buyurmuş. Timsah da kızı canlı bir şekilde ama baygın olarak çıkarmış. Sonrasında da timsah, bu belde üzerinde kimseye bir zarar vermeyeceğine dair söz vermiş, ağlaya ağlaya buradan ayrılmış ve nehire doğru inmiş.
Muhammed Fergal’den Bahsedilen Kaynaklar
Muhammed Fergal’den bahsedilen kaynaklar içerisinde onun büyük bir âlim olduğu, hatta döneminin kendi beldesi üzerinde kerametlerine tanık olunan bir velisi olduğu yazmaktadır. Kaynaklar içerisinde şahsına dair diğer konularda çok fazla bilgi bulunmamasına karşın, ondan rivayet edilen kerametlerine dair çok bilgi bulunmaktadır. Muhammed Fergal’den bahsedilen kaynaklardan birkaçı şu şekilde sıralanabilir:
- Tabakât-ül-Kübrâ (2.Cilt, sy.101),
- Câmiu Kerâmât-il-Evliyâ (1.Cilt, sy.163),
- İslâm Âlimleri Ansiklopedisi (12.Cilt, sy.309).