Muhammed bin Hasen Râzânî ve Ebu .abdullah olarak bilinen bu alimin tam ismi Muhammed bin Hasen bin Cafer’dir. Bu önemli İslam alimi isminde yer alan Râzânî’yi Râzân şehrinden almıştır. Fıkıh ve hadis ilmi üzerine çalışmış ve bu konularda eser vermiştir.
Muhammed bin Hasen Râzânî’nin Hayatı
Muhammed bin Hasen Râzânî hayatı hakkında edinilen bilgilere göre 1035 yılında (hicri takvime göre 426) şu an İran sınırları içerisinde bulunan Râzân şehrinde doğmuştur. Babası Hasen bin Cafer döneminin bilinen alimlerinden biriydi ve Muhammed bin Hasen Râzânî’ye ilk eğitimini kendisi vermiştir. Ebül Ganaim bin Memun, Ebü Bekr bin Hamdeveyh ve Kadı Ebü Yala gibi alimlerden de eğitim almıştır. Hafız Ebü Nasr Yunarti, İbni Semani ve Zafir bin Muaviye gibi alimler öğrencisi olmuştur. Özellikle Kıraat, fıkıh ve hadis alanında verdiği eğitimler ile bilinmekteydi. Evane’ye yerleşmiş ve 1101 yılında (hicri takvime göre 494) aynı şehirde vefat etmiştir.
Muhammed bin Hasen Râzânî’nin mala kıymet vermediği ve fakirlere yardım ettiği bilinmektedir. İyi kalpli olduğu ve mütevazi bir kişiliği olduğu söylenmektedir. Meclislerine geç gelenleri de tatlı dille uyarırmış. Vaktini ilim ve ibadetle geçirirmiş, haramdan kaçınmıştır. Sevenleri kerametlerine şahit olduğunu söylermiş. Bir seveni o yıl Muhammed bin Hasen Râzânî hacca gitmediği halde onu Mekke’de gördüğünü söylemiştir. Bir çocuk Muhammed bin Hasen Râzânî’den geyik ister. Muhammed bin Hasen Râzânî geyiğin yarın geleceğini söyler. Ertesi gün kapı çalar ve açıldığında boynuzlarını kapıya süren bir geyik görürler. Geyiği çocuğa hediye eder. Bu hikayeler İbni Neccar ve Zafir bin Muaviye gibi alimlerin eserlerinde geçmektedir.
Râzân şehri İran’ın Hamadan bölgesinde bulunmaktadır ve Râzân eyaletinin başkentidir. Buranın halkı Azeri Türkçesi konuşmaktadır. Şu anki nüfusu 12.000 kadardır.
Muhammed bin Hasen Râzânî’nin Bilinen Eserleri
Muhammed bin Hasen Râzânî eserleri hakkında bilgi bulunmamaktadır. Sadece sevenlerinin eserlerinde kısa olarak kendisi hakkında yazılar bulunmaktadır. Önemli ve sevilen bir alim olmasına rağmen Muhammed bin Hasen Râzânî hakkında şu ana kadar ortaya çıkan bilgiler bu kadardır.