Asıl ismi Ahmed Bin İsmâil olan Molla Gürani, değişik tarih kaynaklarında ismi Şerefeddin ya da Şehâbeddin şeklinde geçen büyük bir âlimdir. Hocası Makrîzî kendisinin 1406 senesinde Şehrizor’da doğduğunu yazmıştır. Tarih kaynaklarında söz konusu şahsın nerede yaşadığı konusunda farklı bilgiler vardır. İlk eğitim yıllarını memleketinde tamamlamayı müteakip Bağdat’a gelmiş ve burada Zeynüddin Abdurrahman Bin Ömer’den nahiv, kelam, fıkıh ve tefsir dersleri almıştır. Buradaki eğitim hayatını tamamlayıp Hasankeyf’te bulunan Celâleddin el-Hulvânî Hazretlerinden Arap dili ve edebiyatı dersleri almıştır. 1426 yılında Şam’a geçerek burada da çeşitli âlimlerden dersler almıştır. Ardından Kudüs’e, oradan da Kahire’ye gitmiş ve burada İbn Hacer el-Askalânî’den icazet almıştır.
Molla Gürani’nin İlmi
Kendisinin aldığı derslerde ileri seviyede olan k Sultanı el-Meliküz Zâhir’in yakınında yer almış burada düzenlenen ilim konferanslarına katılıp görüş beyan etmiştir. Kahire’de bulunan Berkūkıyye Medresesi’ne müderris olarak atanmıştır. Dönemin Dımaşk kadısı ile aralarında tartışma çıkması ve bu tartışmanın Sultan’a bildirilmesi üzerine yargılama yapılmış ve bu yargılama sonucunda 80 değnek cezası ile cezalandırılmıştır. Bu cezadan sonra müderrislik vazifesinden azledilmiş ayrıca Şam’a sürgüne gönderilmiştir. Burada 2. Murat döneminin meşhur âlimlerinden olan Molla Yegân ile bir araya gelmiş ve kendisi ile birlikte Anadolu’ya gitmiştir. Molla Gürani’nin ilmi yöndeki çalışmaları Anadolu’da da devam etmiştir.
Molla Gürani Anadolu Yaşantısı
Molla Gürani Anadolu topraklarına girer girmez Molla Yegân ile beraber Edirne’ye gitmiş ve burada 2. Murat’la görüşme imkânı yakalamıştır. Molla Gürani’nin ilmine hayran kalan 2. Murat kendisini Bursa ve Yıldırım Medreselerinde müderris olarak görevlendirmiştir. Molla Gürani 1443 tarihinde Manisa’ya gönderilerek burada bulunan 2. Mehmet’in hocalığına getirilmiştir. 2. Mehmet 2. Defa tahta çıktığı zaman Molla Gürani’ye vezirlik teklif etmiş fakat kendisi saltanatının zarar görebileceği endişesi ile bu teklifi kabul etmemiştir. Bunun üzerine 1451 senesinde kazaskerlik görevine atanmıştır. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’un fethi ile ilgili istişareler yaparken kendisi de bu ekibin içerisinde bulunmuştur. Kuşatma esnasında bizzat ordunun içerisinde yer almış, en sıkıntılı zamanlarda padişahı kuşatanın devam etmesi yönünde teşvik etmiştir.
Molla Gürani Kazaskerlik Görevi
Molla Gürani kazaskerlik görevi esnasında bir kısım atamaları padişahın bilgisi olmadan yaptığı gerekçesi ile Bursa kadısı olarak görevlendirilmiştir. Bu görevde bulunduğu esnada padişaha yakın bir şahıstan gelen teklifi, şeriata aykırı olduğunu düşündüğünden reddetmiş ve kadılık görevini bırakmıştır. Bu süreçten sonra hacca gitmiş, dönüş yolunda Memlük Sultanı ile görüşmüş ve burada olduğu dönemde Fatih Sultan Mehmet’in daveti üzerine tekrar İstanbul’a dönmüştür. Buradan tekrar Bursa kadılığı görevine atanmıştır. 1480 yılında, sonraki dönemde şeyhülislamlık makamı olacak olan İstanbul Müftülüğü görevine atanmıştır. Bu görevi 2. Beyazıt döneminde de sürdüren Molla Gürani bu görevi esnasında hastalanarak vefat etmiştir.