Seyyid Kutbiddîn adıyla bilinen bu alimin gerçek adı Şeyh Seyyid Kutbiddin’dir. Anadolu’da türbesi bulunan önemli İslam alimleri arasındadır.
Seyyid Kutbiddîn’in Hayatı
Seyyid Kutbiddîn hayatı hakkındaki bilgiler kısıtlıdır. Seyyid Kutbiddin Camii ve Türbesi’nin içinde bulunduğu bu kompleks yapı Kökçüoğlu mahallesindeki mezarlıkta bulunmaktadır. Seyyid Kutbiddîn’in Abdülkadir Geylani ile akrabalığı olduğu söylenmektedir fakat bunun hakkında da kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Seyyid Kutbiddîn’in hayatı hakkında bilgi bulunmamasına rağmen kulaktan kulağa yayılan bir rivayet bulunmaktadır. Bunu size aktarmak isteriz:
Rus Donanması’nın 1853’teki Sinop baskını sırasında savaş gemisi Samsun kıyılarına gelerek şehri bombaladı. Şehirde yeterince tepki verecek bir güç yoktu. Ancak Seyyid Kutbiddîn’in bulunduğu eski mezarlıktan yapılan topçu atışları Rus gemilerine zarar vererek onları geri dönmeye zorladı.
Seyyid Kutbiddîn yapı kompleksinde duvar yapımında tuğla kullanılmıştır. Kırma çatılı yapılar bulunmaktadır ve Marsilya binası olarak yapılan yapı tek katlıdır. Caminin kuzayinde bulunan son cemaat alanı “L” şeklindedir. Tavan ve taban döşemeleri ahşaptan yapılmıştır. Cami girişinde 1292 yılında Seyyid Kutbiddîn tarafından yapıldığı cami üzerindeki kitabede yazmaktadır.
Seyyid Kutbiddîn 1322 yılında (hicri takvime göre 722) vefat etmiştir. Samsun’da inşa ettirdiği cami yanına türbe yapılmış ve oraya defnedilmiştir.
Seyyid ismi Hz Ali’nin soyundan gelen insanlara kullanılmaktadır. Doğrulanmamasına rağmen, birçok Arap dili uzmanı, köklerinin muhtemelen yiğitlik ve liderlik niteliklerinden dolayı “aslan” anlamına gelen esad kelimesinden geldiğini belirtmektedir. Arap dünyasındaki Seyyid ailelerine veya kabilelerine mensup erkekler, soyluluklarını diğer Arap erkeklerinden ayırmak için beyaz veya fildişi renkli hançerler giyerlerdi. Irak’taki Seyyid aileleri o kadar çok ki, özellikle aileleri listelemek ve aile ağaçlarını birbirine bağlamak için yazılmış kitaplar var. Yemen’de Seyyidler daha çok sadah olarak bilinir; aynı zamanda Haşemiler olarak da anılırlar. İranlıların 6 milyondan fazlasının Seyyid olduğunu açıkladı. Bununla birlikte, modern çağda, Hz. Hasan’ın torunlarını belirtmek için Şerif (kadınlar için Şerife), Hz. Hüseyin’in torunlarını belirtmek için Seyyid (Seyyide, kadınlar için Süeda) terimi kullanılmıştır. Topkapı Sarayı seyyidler için önemli bir alandır.
Seyyid Kutbiddîn’in Eserleri
Seyyid Kutbiddîn eserleri hakkında bilgi bulunmamaktadır.