Bir kimse bir kimsenin hakkını yerse, malını ve hırsızlık yaparsa kulluk haklarını yerine getirmemiş demektir, bu büyük bir felakettir. Kul hakları çeşitli nedenlerle işlenebilir. Bu nedenle, bir şey yapmak istemeyen biriyle alay etmek, hakaret etmek veya rencide etmek kulluk hakkıdır. Yüce Allah’ın hakkı, emir ve yasaklarına saygı duymak ve gereken ibadetleri yapmaktır. Hizmetçi hakları söz konusu olduğunda insanlar, insanlar arasındaki ilişkiden doğan hakları anlarlar. Haklar temel olarak insan yaşamı, beden, şeref, haysiyet, dini inançlar ve yaşam hakları ile insan haklarını içerir. Onun mülkü ve aile üyeleriyle ilgilidir. Hizmetçinin geniş hakları vardır. Bu bakımdan kamusal sorumluluklar, aile ilişkileri, komşuluk ilişkileri ve işçi-işveren ilişkileri çok hassas alanlardır. İnsanların özlük haklarına saldırmak, haklarını küçümsemek, verilen sözlere ve arkadaşlıklara uymamak, ölçü ve davranışa dikkat etmemek, haksızlık, yalan söylemek, rahatsız edici şekillerde yüksek sesle konuşmak, çevreyi kirletmek, insanları ısırmak, trafikte kuralları çiğnemek, unutulan araçlar bırakılır, yemek kokusuyla komşulara eziyet eder ve daha birçok sorun, hizmetçilerin haklarına bağlı olmalıdır. Beş tür kul hakkı vardır:
- Finans [para birimi]
- Nefs [esas]
- Irzi [Onur Hakkında]
- Mahremi [Onur Hakkında]
- Din
Kul Hakkı Neden Önemlidir?
İnsanların hayatında haklar, hukuk ve adalet çok değerlidir. Hakları sağlamak ve özgürlüğü korumak, insanların adalet ve barış içinde yaşaması anlamına gelir. Sosyal hayatta insanlar birbirlerinin ihtiyaçları doğrultusunda yaşadıkları için birbirlerine yardım ederler.
Bu durumda kullanım hakkı da doğar. Kullanım hakkı, başkalarına girme ve hakkı alma hakkını ifade eder. Helal etkinlikler için kullanım hakkı gereklidir. Dedikodu, gıybet, iftira, yalan, aldatma, kasıtlı veya kasıtsız zarar hizmetçinin hakkına neden oldu.
Kullanım hakkı çok önemlidir. Çünkü Allah, kul hakkının bağışlanmasını kullarına bırakmıştır. Bu, dünyada veya daha sonra bir çatışmaya neden olur. Kul onunla yüzleşmeli ve onu helal kılmalı.
Kul Hakkı Affedilir Mi?
Allah’ın, dileyenlerin bütün günahlarını bağışlayacağı bu ayetten açıkça anlaşılmaktadır. Bağışlamayı reddettiği hizmetkarlarını işledikleri günahları değil cezalandıracaktır.
Bir kişinin haklarını ihlal etmek bir kişinin haklarıdır ve bir kişinin hakları ana günahlardan biridir. Allah dilediğinin bütün günahlarını bağışlayacağını söylediği için kulların hakları da dahildir. Aynı zamanda Allah, kurbana ödeme yaptı ve onu onayladı. Ama Allah bir kimsenin günahlarını bağışlamazsa ve o kişi kulluk hakkını kaybederse ona ne olur? Peygamberimiz bunu hadiste şöyle açıklamıştır:
“Bir kul haklarını kaybederse, derhal kardeşine helal olmalıdır. Çünkü (kıyamet günü) ne dirhem ne de dinar geçecektir. Bu olduğunda, kişinin fazileti miras alınır ve kişiye atfedilir. İyilik yapmayın, o zaman hak ettiği günah ona atfedilmelidir.
Kul Hakkından Kurtulmak
Bir kimse, kendi kalbi, aklı ve ruhu ile Allah’ın kanununa itaat eder ve ondan samimiyetle kaçınırsa, o kişi kulların haklarını ihlal edemez. Farkında olmadan bir hata yaparsa, Cenab-ı Hak ona tövbe, tazminat ve çıkış yolu verecektir. Allah ile yapılan diyalogda, Rab ‘be dayanan kalp asla diğer kalbi kırmayacaktır. Kendi kalbi kırılmamıştı. Ona kulların kanunlarını ve haklarını hatırlatmaya gerek yoktur; çünkü Allah’ın (CC) kullarını Allah’ın yardımıyla görmüş, onlara değer vermiş ve onların kanunlarını hiç çiğnememiştir. Hizmetçilerin haklarından korkanlar! Seni Kuran ve Sünnete göre arıyorum! Allah’ın (CC) ve Resulünün (SAS) kanunlarını hayatınıza ve sizden teslim olma arzusuna içtenlikle uygulayın. Allah’ın (CC) sizi kulların haklarından koruyacağını göreceksiniz. “Kul benim iyiliğimin veya kötülüğümün sonuçlarını bilmiyorsa Allah bilir” diyerek hareket eder, başkalarının haklarını çiğnememeye çalışır, insanları yüce bir konuma yükseltir.