Derviş Ahmed Semerkandî Mâverâünnehr olarak bilinen bölgede yetişmiş alimlerden biri olarak bilinmektedir. Döneminde bulunduğu bölgede yetişen alimlerden ve evliyaların büyüklerinden biri olduğu gözlemlenmiştir. Tam anlamıyla ismi Ahmed, lakabı Derviş ve nisbeti Semerkandî olarak tarihte yer tutmuştur. Derviş Ahmed Semerkandî’nin doğum ve ölüm tarihleri tam anlamıyla bilinmemektedir. Buna karşılık doğumuyla ilgili hiçbir bilgi olmasa da ölüm tarihinin dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru olduğu rivayet edilmektedir. Derviş Ahmed Semerkandî yaşadığı dönemin ve coğrafyanın en büyük tasavvuf alimleri arasında yer almaktadır. Bu nedenle günümüzde hala İslam ilmiyle ilgilenen alim ve alim adaylarının rehberi olacak eserler bırakmıştır. Derviş Ahmed Semerkandî kendisi gibi alimler yetiştirmeye kendini adamış, kendi hocalarından öğrendikleri ilimleri talebelerine aktarmıştır. Derviş Ahmed Semerkandî kalbi ilimlerde, tasavvuf ilimlerinde, sohbetlerde ve birçok farklı ilim konusunda kendisini yetiştirerek İslamiyet topluluğuna kendini adamış alimlerden biri haline gelmiştir.
Derviş Ahmed Semerkandî’nin Hayatı
Derviş Ahmed Semerkandî’nin hayatı kendisinden önce ve sonra gelen tüm İslam alimleri gibi zor ve çetin sınavlar vererek geçmiştir. Şeyh Zeynüddin Hafi Hazretleri ilk başlarda Derviş Ahmed Semerkandî’nin sohbetlerine giderek kendisinin bilgi ve ilimlerinden faydalanmak istemiş, büyük saygı göstermiştir. Derviş Ahmed’i Herat’ın içerisinde bulunan büyük camide vaaz verme işine atamıştır. Bunun ardından Derviş Ahmed’in etrafında büyük bir cemaat toplanmasına ve kitlesinin arttırılmasına ön ayak olmuştur. Şeyh Zeynüddin Hafi aynı zamanda bu sürecin gerçekleşmesi için on gün kadar mücadele etmiş ve neticesinde Derviş Ahmed’i camiye memur etmiştir. Bu sayede Derviş Ahmed’i seven ve ilminden faydalanan kitle oldukça genişlemiştir. Fakat kısa bir süre sonra Zeynüddin Hâfî bu durumdan huzursuz ve şikayetçi olmaya başlamıştır. Bu huzursuzluk o kadar yüksek seviyelere ulaşmıştır ki Derviş Ahmed’i küfürlerle itham etmeye kadar ilerlemiştir. Bu sebeple halkı ve cemaati de örgütlemeye çalışarak Derviş Ahmed’in vaazlarına gitmeyi engellemeye çalışmaktadır. Bu çalkantıların sebebi, camide Yüce Seyyid Kaasım’ın şiirlerini sık sık okuyan ve şarkıcı eşliğinde Parlamentoda şarkı söyleyen Derviş Ahmed’in çalışmasıydı. Bu nedenle Derviş Ahmed yaşadığı sıkıntılar ve uğradığı hakaretlerle çetin bir sınav vermiş ve büyük bir sabır göstermiştir.
Derviş Ahmed Semerkandî’nin Hocaları Kimdir? Kimlerden İlim Öğrenmiştir?
Her İslam alimi kendisinden önce gelen hocalarla yetişmiş ve kendisi gibi hocalar yetiştirmek için bu yola baş koymuştur. Önce hocaları sayesinde alimlik yoluna başlar, sonrasında kendi ilim seviyelerini arttırarak kendilerini yetiştirmektedirler. Her İslam alimi gibi Derviş Ahmed Semerkandî’nin Hocaları da onun yetiştirilmesinde büyük rol oynamışlardır. Tarihte bilinen birçok hocası olmuştur. Hepimizin bildiği gibi, Zeynüddîn Hafi Semerkant döneminde eğitim aldı. Hatta kendisine verilen Semerkandî isminin esas sebebi de bu olmaktadır. İslam ilmi birbirinden farklı birçok alanda ilim öğretmektedir. Derviş Ahmed Semerkandî Zâhirî ilim alanlarında Zeynüddîn-i Hâfî’nin derslerinde yetişmiştir ve bu ilim konusunu orada öğrenmiştir. Kalbi ilim alanlarında ve tasavvuf ilminde ise Hâce Alâüddîn-i Attâr’dan ders almıştır. Hâce Alâüddîn-i Attâr da Derviş Ahmed Semerkandî’nin alimlik yolunda ve gelişiminde büyük payı olan evliyalardan biri olarak bilinmektedir. Kendisinden hem tasavvuf dersleri almış hem de sürekli olarak sohbetlerine katılım sağlamıştır.