Kendisi Hanefi mezhebinin bir fıkıh alimi olarak tanınmaktadır. Belh yakınlarında bulunan Cürcan şehrinde dünyaya gelmiştir. Bağdat’a gelip burada ilim ile meşgul olmuştur. Eserleri oldukça değerlidir. 201(m.816) yılında vefat etmiştir. Abdullah bin Mübârek’ten, Amr bin Cemî’, Ebû Yûsuf, Muhammed bin Hasan Şeybânî gibi birçok alimden dersler almıştır. Hadisler rivayet etmiştir. Hanefi fıkıh bilgilerini öğrenmiştir. Müctehid imamların ictihadları konusunda dersler almıştır. Ebû Süleymân Cürcânî bu bilgilerini kitaplarında kaleme alarak öğrencilerine ve sonraki nesillere bırakmıştır. Hanife mezhebindeki fıkıh bilgilerini farklı konular ve kısımlara ayırarak kitaplarında anlatmıştır. Ayrıca birçok alandaki bilgilerini de eserlerinde derlemiştir.
Ebû Süleymân Cürcânî’nin Ahlakı
İbrâhîm bin Sa’îd’in anlattığına göre dönemin halifesi Me’mun Mûsâ bin Süleymân ve Ma’lâ er-Râzî’yi saraya çağırmış. Yaşına ve takvasına hürmeten kadılık teklifini öncelikle Ebû Süleymân Cürcânî’ye yapmıştır. Cürcânî bu teklifi işin ehli olmadığı ve hiddetli tabiatı gereği bu işi layığıyla yerine getiremeyeceğini söyleyerek teklifi geri çevirmiştir. Halife bu sözleri ve mütevazi tavrından ötürü ona iltifatlarda bulunmuştur. Ebû Süleymân Cürcânî’nin ahlakı onu etkilemiştir. Ardından kadılık teklifini Ma’lâ er-Râzî’ye sunmuştur. Ma’lâ er-Râzî ise bu işin ehli olmadığını söylemiştir. Alacakları ve borçları olduğunu söylemiştir. Halife borçlarını kapatıp alacaklarını çözeceklerini söylemiş. Ardından Ma’lâ er-Râzî vesveseli biri olduğunu söylemiş. Halife ona emin kişilerden beraber karar alacağı bir ekip kuracağını söylemiş. Ma’lâ er-Râzî danışacağı insanları uzun süredir tanıyor olması gerektiğini ancak bu şekilde onlara güvenebileceğini söylemiş. Halife bu mazereti kabul etmiş ve onu da affetmiş.
Eserleri
Meşhur alim birçok kitap yazmış ve öğrendiği ilimleri kendinden sonrakilere ve talebelerine aktarmıştır. Yazmış olduğu eserler sayesinde insanlar birçok konuda kaynak kitap sıkıntısı yaşamamıştır. “Siyer-i sagîr”, “Salât”, “Rehn” eserleri vardır. Ebû Süleymân Cürcânî eserleri ile ilmini sonraki nesillere aktarmıştır. Beşîr bin Mûsâ el-Esedî ve Ebû Bekr Ahmed bin İshâk Cürcânî gibi alimlerin yetişmesinde önemli bir yeri vardır. İlim öğrenme ve ilmi yayma konusunda uğraşmıştır. İnsanlara güzel nasihatler vermiş ve yol göstermiştir.