Abdurrahman Aktepe hayatı ve çalışmaları hakkında kitaplar bulunmaktadır. Kendisi Kürt dili ve edebiyatı çalışmalarının temelini oluşturmaktadır. 1850 yılında Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde doğmuştur. Babası Şeyh Hasan-i Nuranî’dir ve 1863 yılında vefat etmiştir. 13 yaşındayken babası vefat eden Abdurrahman Aktepe en büyük oğlu olduğu için babasının kurduğu Aktepe medresesinin başına geçmiştir. Aktepe Medresesi’nde 7 yaşında eğitim almaya başladığı çin belli bir eğitim seviyesine gelmişti. Medrese eğitiminden sonra Irak ve Suriye’ye eğitim almaya gitmiştir. Nakşibendî tarikatının Hâlidî koluna bağlı olmuştur. Molla Halîl-i Siirdî ile Sâlih-i Sıbkî’den eğitim almıştır. Aktepe medresesinde bir süre eğitim vermiştir. Daha sonra medrese eğitimlerini devam ettirmesi için kardeşi Şeyh Mehmet Can’a devredip kendisini edebi ve ilmi çalışmalara adamış birçok eser vermiştir. Gerek medrese eğitimleri gerekse de edebi çalışmaları dönemin Osmanlı padişahı olan Sultan Abdülmecid’in kulağına gitmiştir. Sultan Abdülmecid, Abdurrahman Aktepe’yi desteklemek için Aktepe Köyü ile etrafındaki boş araziyi ona hediye etmiştir.
1910 yılında Diyarbakır’da vefat etmiştir. Bazı kaynaklarda bu tarih 1905 olarak yazabilmektedir fakat 1910 herkes tarafından kabul gören tarih olmuştur. Diyarbakır’da bulunan Şeyh Abdurrahman Aktepe Türbesi’ne gidip ziyaret etmek mümkündür. Aynı türbede babası Şeyh Hasan-i Nuranî ve kardeşi Muhammed Can da bulunmaktadır.
Abdurrahman Aktepe’nin Yazdığı Eserler
Klasik Kürt Edebiyatı içerisinde önemli bir yere sahip olan Abdurrahman Aktepe’nin yazdığı birçok eser bulunmaktadır. Eserlerini Osmanlı Türkçesi, Kürtçe ve Arapça dillerinde yazmıştır. Abdurrahman Aktepe eserleri arasından bazıları:
- Ravzun naim fii addi şemailin nebiyyil keriim: 4531 beyitten oluşmaktadır. Türkçe, Kürtçe, Arapça ve Farsça dillerini kullanmıştır. Peygamber efendimiz adına yazılan bir eserdir. Kürtçe ismi Rewdneim olarak bilinmektedir.
- Divanı Ruhi: 471 beyitten oluşan bu divanda ilahi aşkı konu almıştır. Kürtçe dilinde yazılmıştır.
- Kitabül Mantik
- Kitabüs Sarf wen Nahv
- Kitabül İbriz
- Keşfuz Zulam fii Akaidi Farkil İslam
- Kitabüt Tıb
- Risale
- Minhacül Usul
Yukarıdakilerin dışında bir yıllık namaz takvimini hazırlamıştır. Ayrıca ay, yıldız, gezegen ve güneş hareketlerini takip etmiştir. Bu hareketleri ceviz benzeri nesnelerle bu gördüklerini anlatmıştır. Eserlerindeki bazı beyitler halk müziğine çevrilmiş ve çeşitli sanatçılar tarafından yorumlanmıştır. Abdurrahman Aktepe’nin günümüze ulaşamamış ya da farklı nedenlerden dolayı kaybolmuş eserleri de bulunmaktadır. Şu ana kadar bilinen 13 eseri bulunmaktadır. Eserlerinde genellikle Kürtçe / Kurmanci tercih etmiştir. Eserlerinin hepsinde toplam 6 peygamber, 4 sahabe ve 3 evliya ismi geçmektedir. Ayrıca eserlerinde tarihi kişiliklere ve aşk hikayesi kahramanlarına (Leyla, Mecnun, Ferhat, Şirin vb.) da yer vermiştir. Bu şekilde 4 kişinin içinde bulunduğu bir edebiyat oluşturmuştur. Bu tarz Kürt Klasik Edebiyatı’nın en önemli eserlerinden bazılarının da oluşmasını sağlamıştır.