Sultan İkinci Murâd’ın döneminden bir Osmanlı âlimidir. Baba adı Abdüllatîfdir. Usûl ve Kelâm ilimlerini iyi bilen ve doğru uygulayan biridir. Menteşeoğulları vilâyetindendir. Doğum tarihi ve yeri hakkında kaynaklarda hiçbir yazı bulunmamaktadır. Balat Kasabası’nda 1449 senesinde hayatını kaybetmiştir.
Hızır Şâh ilk tahsilini kendi memleketinde yapmıştır. Oradaki âlimlerden bazı dinî ilimler öğrendikten sonra Mısır’a doğru yola koyulmuştur. On beş sene Mısırda ikamet ederek yüksek tahsilini bitirmiştir. Molla Ali Tûsî’nin Anadolu’ya gelişiyle o da Anadolu’nun yolunu tuttu ve Molla Ali Tûsî ile bazı ilim meclislerinde ilmi sohbetler yapma imkanı oldu. Balat medresesine günlüğü on beş akçe ile müderris oldu. Sultan Murâd Hân Bursa’ya medrese yaptırdı ve buraya Hızır Şâh’ı elli akçe yevmiyle buraya getirtmek istedi ama Hızır Şâh bunu kabûl etmedi ve şu sözleri söyledi ‘’ On beş akçe ile geçiniyorum. Kanââtle yaşıyorum. Daha fazlasını alırsam gönlüm huzûrsuzlaşır. Âhirette elli akçenin hesabını vermek ağırdır’’ sözleriyle mazeretini Sultana bildirdi.
Balat’ta bir bahçe sahibi olan Hızır Şâh talebelerine ders verdiği süre bittikten sonra elbisesini, lazım olan eşyasını, kitabını alır, merkebine biner ve kitap okuyarak giderdi. Bahçeden eve dönüşünde yine kitap okurdu. Zamanını asla boşa geçirmemek için bu yola başvururdu. Kanâat sahibi olur, ilim ibadetle sürekli meşgûl olurdu. Az bir malla geçinirdi. Karşısındaki kim olursa olsun iyi muamele eder ve tevâzu gösterirdi. Dünyâya ve dünyevi zevklere kendini karıştırmamış, tamamen âhirete yönelmiş ve âhiret için hayırlı şeyler yapıyor idi. İki oğlu oldu. Biri Dervîş Muhammed biri ise Zeynüddîn Muhammed’dir. Zeynüddîn Muhammed Anadolu’da tayin olduğu yerlerde kadılık yapmıştır ve kadılık görevi sırasında genç bir yaşta hayatını kaybetmiştir.
Hızır Şâh Menteşevî ilimi seven ve sürekli öğreten biridir. Kendini dünyevi işlerden çekmiş ve sadece ahiret için yapılan işlere odaklanmış biridir. Dünya hayatında pek malı olmamıştır ve asla kazandığının fazlasında gözü olmamış biridir. İlim onun için hep önemli olmuştur.
Hızır Şâh Menteşevî’nin Eserleri:
1- Şerhu Tecrîd-il-kelâm
2- Şerh-ül-mekâsıd li Sa’düddîn Teftâzânî
3- Ta’likâ alâ şerh-ıl-mevâkıf