Ahmed bin Hanbel Hayatı
Abū ʿAbdullāh Aḥmad ibn Muḥammad ibn Ḥanbal Ash-Shaybānī isimli Arap Müslüman hukukçu olan Hanbel, aynı zamanda ilahiyatçı, münzevi, hadis gelenekçisi ve Sünni İslam’ın dört büyük ortodoks hukuk okulundan biri olan Hanbelî Sünni fıkıh okulunun kurucusuydu.
Hayatı boyunca son derece etkili ve aktif bir akademisyen olan İbn Hanbel, İslamcı tarihte “hemen hemen her alanı etkileyen derin bir etkisi olan” Hanbel, İslam tarihinin en saygıdeğer entelektüel figürlerinden biri oldu. Ahmed bin Hanbel Hayatı için ayrıntılı bilgi ise yazının devamındadır.
İslam hukukunun ve yaşam tarzının temeli olarak kutsal kitap kaynaklarına güvenmenin en önde gelen klasik savunucularından biri olan İbn Hanbel, bu alanda önemli bir etkiye sahip olmaya devam eden en önemli Sünni hadis koleksiyonlarından biri olan Musnad’ı derledi.
Birçok öğretmen altında fıkıh ve hadis okudu ve bu sebeple de gençliği sırasında Fıkıh Hanbeli olarak bilindi. İbn Hanbel daha sonraki yaşamında Mihna’da oynadığı önemli rolle ünlü oldu.
İslâm tarihi boyunca İbn Hanbel, Sünni’nin tüm geleneksel okullarında örnek bir figür olarak saygı duyuldu. Hem ekzoterik ulema hem de mistikler tarafından, sık sık aziz olarak nitelendirildi. On dördüncü yüzyıl hadis ustası Dhahabi, İbn Hanbel’den “İslam’ın gerçek şeyhi ve zamanındaki Müslümanların lideri, hadis ustası ve dinin kanıtı” olarak bahsetmiştir.
Modern çağda İbn Hanbel’in adı İslam dünyasının belirli mahallelerinde tartışmalı hale geldi çünkü Vahabizm olarak bilinen Hanbeli reform hareketi on üçüncü yüzyıl Hanbeli reformcusu İbn Taymiyyah ile birlikte ana etki olarak gösterildi. Bununla birlikte, bazı bilim adamları tarafından İbn Hanbel’in kendi inançlarının aslında “Vahhabiliğin temel doktrinlerinin oluşturulmasında gerçek bir rol oynamadığı” söylendi. Çünkü aynı yazarlara göre “eski Hanbelî yetkililer” doktrinal endişeleri Vahhabicilerinkinden çok farklıydı.
Hanbel’nin Eğitimi
İmam Ahmed, Bağdat’ta kapsamlı bir şekilde çalıştı ve daha sonra eğitimini ilerletmek için seyahat etti. Imam Ebu Hanife’nin ünlü öğrencisi ve arkadaşı Ebufi hâkimi Ebu Yusuf’un altında hukuk öğrenmeye başladı. Ebu Yusuf ile çalışmalarını bitirdikten sonra ibn Hanbel, hadisleri ve Hz.Muhammed’in sünnetlerini toplamak için Irak, Suriye ve Arabistan’ı gezmeye başladı.
İbn el-Cevzi, İmam Ahmed’in, rivayet ettiği 414 hadis ustası olduğunu belirtir. Bu bilgi ile hadislerde büyük bir hadis ansiklopedisi olan Musnad’ı bıraktı ibn Hanbel. Yıllarca süren seyahatinden sonra Eş-Şafi’i altında İslam hukuku okumak için Bağdat’a döndü.
Ahmed, yaşlılığında müftü oldu ve şu anda Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde en baskın olan Hanbeli mezhebini ve İslami Hukuk Okulunu kurdu. Diğer İslami hukuk okullarının (Hanefi, Maliki ve Şafi) aksine, Hanbeli mezhebi teolojide büyük ölçüde gelenekselcidir.
İbn Hanbel’in Ölümü
İbn Hanbel, Irak’ın Bağdat ilçesinde 12 Rebiülevvel, 241 H. / 2 Ağustos 855’te 74-75 yaşlarında hayata veda etti. Tarihçiler, cenazesine 800.000 erkek ve 60.000 kadın katıldığını ve o gün 20.000 Hıristiyan ve Yahudinin Müslüman olduğunu söylüyorlar. İbn Hanbel’in ölümü ardımdan cenazesi er-Rusafa ilçesindeki İmam Ahmed Bin Hanbel Türbesi’ne defnedildi.