Osmanlı şeyhülislamlarından olarak bilinen Arif Hikmet Bey, şair ve tezkire yazarı olarak ta bilinmekledir. İstanbul ‘da doğan alimin dedesi ve babası reisülküttap ve kazasker makamı ile ün salan devlet büyüklerindedir. 1796 yılında müderris payesi alan âlim zamanla ilim ve İslami çalışmalarına hızlı bir geçiş yaparak toplumun önde gelen isimlerinden olmayı başarmıştır. Önemli kadı görevlerine tayin olan âlim Kudüs Medine ve Mısır’da kadılık görevi ile haşır neşir olmuştur. Nüfus tahrir işlerine öncelik veren âlim, Rumeli’de görev alarak hayatı boyunca topluma hizmet veren faydalı ve ilim sahibi kudretli bir âlim olarak faaliyet göstermiştir. Seyyid olan sıfatıyla Nakibüleşraf, 1833’te Anadolu kazaskeri, 1838 ‘de Rumeli Kazaskeri sıfatıyla görev almıştır.
Arif Hikmet Bey siyasal faaliyetlerine de aktif bir şekilde devam eden fıkıh ilmi bam aktörü ve savunucusu olarak devlet erkanında da hizmet vermeye devam etmektedir. Osmanlı topraklarında eğitimin giderek yaygınlaşması için elinden gelen her şeyi yapan Arif Hikmet Bey her fırsatta yeni ve en kaliteli eğitim bilinci anlayışı ile topluma ışık tutmasını başarmıştır. Bu sürede oldukça etkili bir hizmet payesi geliştiren alim, Meclis –i Vala-yı Ahakm-ı Adliyy e de aza olarak görev almıştır.12000 ciltlik bir kütüphaneye sahip olan Arif Hikmet Bey; tezkire bakımından da adından sıkça söz ettirecek nitelikte olarak hizmet kapsamına alınmaktadır.
Arif Hikmet Bey Önemli Eserleri Ve Ulvi Nitelikteki İslami İçerikleri
Mecmua-ı Eşcar şiirleri, divan,fıkıh, edebiyat ve biyofgrafya eserinde dair çok sayıda kütüphane eseri bulunmaktadır. Üç dilde yazmış olduğu şiirleri ve her bir akımına yetkin ve uzman nitelikte olan eser tahlil becerisi ile yetiştirdiği talebeleri alimin en büyük kariyer başarısı olarak gösterilmektedir. Mecmüatü’t Teracim ‘e ulema tarikat ve şeyhlerin hayatları anlatılmakta İslami felsefe ile tercüme eserler oldukça başarılı bir kayıt modeli olarak gösterilmektedir. Halüsatü’l makalat fi mecalisi ‘l mükalemat eserinde babası İbrahim İsmet Bey’in muharras üye sıfatı ile bulunduğu ve hizmet verdiği siyasi konuların yer aldığı muadeleler bulunmaktadır. Siyasal zeminden başlayan ve İslami figürlün yer aldığı birbirinden değerli bu eserler topluma fayda sağalacak nitelikte didaktik bir değer taşımaktadır.
İslami yapı taşı ve insan sevgisi eserlerin genel muhtevasını oluştururken âlim her adımda yenilenen ve kendini güncelleyecek nitelikte usta bir bilgin olarak faaliyet göstermektedir. Halifelerin ve siyasi çalkantılarının olduğu bir devirde kendini büyük bir başarı ile ispatlama şansı yakalayan Arif Hikmet Bey İslam Faziletleri oldukça gelişmiş olan bir alimdir. Manevi değerlere, doğruluk nişanesine ve kâmil insan erdemine fazlası ile önem veren âlim daha pek çok hikmetli özelliğe sahiptir. Bu kapsamda olabildiğince seçkin ve kaliteli eser tahlil örnekleri sunan âlim, Allah sevgisi, Peygamber sancağı, tabii hayat ve siyasal düşünceler tarihinde feyz alan dimağı âlim çağdaşlarına eşiz bir ilham kaynağı olmuştur. Arif Hikmet Bey; kendinden sonra gelen kuşaklara faydalı ilim ve kültür mozolesi sunan eser ve katıları ile İslam’ın en büyük temsilcilerinden olmayı başarmıştır.