Değerli İslam âlimleri arasındadır. Şafii mezhebinin âlimlerinden birisidir. Aynı zamanda önemli bir Hadis âlimidir. Haşimoğulları ailesindendir. Asıl adı Muhammed bin Muhammed bin Ahmed bin Muhammed bin Ahmed bin Abdülazîz bin Kâsım bin Abdürrahmân el-Kemâl en-Nevîrî’dir. Daha sonra Ebü’l- Fadl Hatîb adıyla anılmaya başlandı. Hicri takvimde 827 Miladi takvime göre 1424 yılında aylardan Rebi’ul-evvel iken Mekke’de dünyaya geldi. Hicri 873 Miladi 1469 yılında Ramazan’da Kahire’de vefat etti. Çok küçük yaşlardan itibaren İslami eğitimle yetiştirildi. Babası öldükten sekiz gün sonra dünyaya geldi, yetim büyüdü. Burada ilk olarak Kur’an-ı Kerim okumayı öğrendi sonrasında ise Kur’an-ı Kerim’in tamamını ezberledi.
Ebü’l- Fadl Hatîb Eğitimi
Değerli âlimlerden Ebu Amr’dan bizzat ders aldı. İslami eğitimine devam ederken Mûsâ el-Megrâvî’nin “Minhâc” adlı eserini okudu ve ilmini genişletti. Mekke’de birçok âlimden ders almaya devam etti. Cemâlüddîn Bengâlî Hindî’nin derslerine katıldı. Burhânüddîn Bengâlî Hindî’den fıkıh usulü ve nahiv öğrendi. Hicri 844 Miladi 1440 yılında kardeşi kendisini ilim öğrenmek üzere Kahire’ye götürdü. Sonrasında Ebü’l- Fadl Hatîb eğitimi için abisi olmadan da yalnız olarak Kahire’ye gitmeye devam etti. Yirmi dokuz yaşına bastığında kardeşi Alâüddîn, Necmeddîn bin Hacî, İbn-i Nâzır es-Sâhibe, Tâcüddîn bin Berdes, Kılvetâti, Şemseddîn Şâmî, Tedmerî ve Kabâbi ve önemli birçok âlimin icazetini aldı. Kahire’de bulunduğu sırada Kâyâtî, Venâî gibi birçok büyük âlimden fıkıh, hadis ve nahiv ilmini aldı. Akâid ilmini Fahreddîn Şîrâzî’den öğrendi.
Ebü’l- Fadl Hatîb Hayatı
Medine’de Nevîrî’nin geniş ilminden isifade etti. Kendisinden ve birçok âlimden nahiv, sarf öğrendi. Ayrıca mantık ve usui fıkıh dersleri öğrendi. Zekâsı ve kuvvetli hafızasıyla dikkat çekti. Ders okutabilmek ve fetva verebilmek için önemli birçok âlimin icazetini aldı. Seyyid Afifüddîn Îcî, Seyyid Safiyyüddîn îcî ve Şeyh Midyen ile dostluk bağı kurdu. Hicri 849 Miladi 1445 yılında bir kez daha Kahire’ye gitti. Burada Bedreddîn Bağdâdî’nin ve Kemâleddîn bin Barizî’nin derslerini sürdürdü. Bazı yerlerdeyse hatîblik görevini icra etti. Ebü’l- Fadl Hatîb hayatı ilim ve irfan için geçirdi. Kardeşleri de kendisi gibi âlimler tarafından yetiştirilmiş ve İslam ilmini bilen kimselerdi. Zekâsı ve ilmiyle Ebü’l-Fadl kardeşlerinden daha bilinir hale geldi. Efdâliyye Medresesi’nde müderrislik vazifesini yerine getirdi. Mekke’den Kahire’ye tekrar gittiğinden büyük hürmet gördü. Önemli devlet adamları ve makam sahipleri arasında saygıyla anıldı. Kendisine sayısız hediye gönderildiği gibi maaş da bağlandı. Ezher’de ise vâ’izlik görevinde bulundu.
Ebü’l- Fadl Hatîb Hazretleri
Güçlü bir hitap yeteneği olduğundan vaazları yoğun ilgiyle karşılandı. Verdiği derslere ve sohbetlere öğrencilerinin yanında âlimler de saygın devlet adamları da katıldı. Birkaç kez Beyt-ül-makdîs’e ziyârette bulundu. Daha sonra Ebü’l- Fadl Hatîb hazretleri Şam’a ve başka şehirlere de gitti. Gittiği her şehirde hürmetle karşılandı ve sevildi. Hitap yeteneği yazma yeteneği de vardı. Kendisi Sahîh-i Buhârî’den birçok hadîs-i şerifi gittiği yerlerde anlatırdı. Bu yoğun sevginin ve yeteneklerinin sonucu olarak kendisine Mısır kadılığı teklif edildi fakat bu teklifi reddetti. İbn-i Mulakkî sonrası Şâfiîlerin müderrisliğini icra etti. Aynı zamanda hutbe kitabı ve birçok eser kaleme aldı. Hicri 873 Miladi 1469 yılında vefat etti ve cenazesi İmâm-ı Şafiî’nin kabrinin yakınlarına defnedildi.