Evliyayayım en tanınmış ve ulvî niteliklerde olan alim; Hace Muhammed Bin Ebu Ahmed El– Çeşti Ahmed Nasuhiddun lakabı ile tanınmaktadır. Tasavvufa olan ilgisi hiç bitmeyen alimın en büyük destekçisi babasıdır ve ondan icazet/diplomasını almayı da bilmiştir. 24 yaşında âlimin vefatından sonra onun yerine geçen âlim, Bu süreçte zühd ve vera sahibi olarak büyük ilgi topladı. Henüz anne karşında Salih bir âlim olarak dünyaya geleceği belli olan âlim, anne karnında iken “ La ilahe illallah “ zikri ile haşir neşir olmuş alimliğin ilk belirtileri henüz anne karnında belirmişti. Babası bu durumu anlamış ona anne karnındayken “Esselamu aleyke ya veliyullah “hitabı ile ona seslenmiş, Allah kelamı ve kudreti ile alim de ‘’Ve aleykesselam ey babam’’ diyerek ona karşılık vermiştir.
Peygamber efendimizi rüyasında gören babası, onun kendisine “Ey Ebu Ahmed, oğluna benim ismimi koy “dediğinde onu halis bu isteğini hemen hayata geçirmiş oğluna Muhammed adını koymuştur. Alım doğmadan başlayan bu ilahi kudretle doğduktan sonra da iç içe olmuş, her fırsatta İslami tefsir ve fıkıh ilimlerine merak salmasını da bilmiştir. Kuran-i Kerimi ezbere bilen ve okuyan âlim hıfzı yeteneği bir hayli gelişmiş bir İslam bilgini olarak kayıtlara geçmiştir. Merdan isminde sadık talebesi yıllarca onun eteğinde gönüllü olarak kalarak âlimin manevi dünyasından ve fıkıh ilmi feyzinden yaralanma fırsatı buldu.
Hace Muhammed Bin Ebu Ahmed El -Çeşti Talebeleri ve İslami Felsefesi
Takatsiz kalana dek hizmet ehli fikri düşüncelerinden kopmayan ve aynı azimle İslami cihat anlayışına devam eden Hace Muhammed Bin Ebu Ahmwd El -Çeşti, güzel ahlak bilinci ve doğruluk kerameti ile akıllarda derin bir yer edindi. Talebesini görmek münacatında bulunmak isteyen âlim, bu isteğinin Allah tarafından kabul edildiğini söylemiş, aradaki perdenin istediği an Allah tarafından kaldırılacağını söylemiştir. Halis olma yılında hızlı adımla ilerleyen ve kâmil sıfatı ile Allah’ın huzurunda olan alim, onu seven ve hizmette küfür etmeyen talebelerine karşı her zaman duyarlı ve hoşgörülü bir alim portresi çizmiştir. Hace Muhammed hazretleri hayatını İslam yılında ve cihat anlayışı çerçevesinde şekillendirirken yanında 3 kâmil ve ihlaslı talebesi vardı. Hace Yusuf, Hace Muhammed Kaku ve Hace Merdan bu âlimlerdendi.
Her adımda tefsir ve fıkıh alimleri bakımından toplumda manevi bir atmosfer yakalayan alim, gaza anlayışını en canlı bir şekilde manevi iç sesinde görmeyi bilen nadide zatlardandı. Zengin-fakir demeden toplumun ihtiyaçlarına eğilmeyi başaran alim özelikle fakir, kimsesiz, düşkün ve yardıma ihtiyaç duyan yetimlere el uzatır, onları Allah rızası için gözetirdi. Talebelerindeki yüksek ilim, sadık ve güvenilir olma payesi ilmin onlara aşıladığı en temel ve gerekli İslami ilim düşüncesiydi. Hace Muhammed Bin Ebu Ahmed El Çeşti ömrünü İslam’a adayan, güzel ahlak sahibi adaletli, Şefkatli ve ihlaslı bir âlimdi. Çeşti 411 (m.1020)tarihinde vefat etti. Âlimin ölümü ülke genelinde onu sevenleri derinden üzdü ve Allah dostu tüm âlim ve sahabeleri adeta yasa boğdu.