İbn-i Cemâ’a (Muhammed Bin Ebî Bekr), 759 senesi itibariyle Hicaz’a bağlı olan Yenbu’da dünyaya gelmiştir. Birtakım kaynaklar içerisinde ise doğum tarihi 749 olarak gösterilir ve bu ise 1348 yılına denk düşer. Bazı kaynaklarda ise 747 /1346 yılı olarak zikredilir.
İbn-i Cemâ’a, Kâhire üzerinde öğrenim görmüştür ve buraya yerleşmiştir. Dedesi olan İzzeddin İbn Cemâa başta olmak üzere şu isimlerden hadîsler dinlemiştir: el-Beyânî, İbnü’l-Kârî, Kalânisî…
İbn-i Cemâ’a’nın Aldığı Dersler ve Öğrendiği İlimler
İbn-i Cemâ’a’nın aldığı dersler ve öğrendiği ilimler, çok geniş çerçevede değerlendirilmelidir. Çünkü pek çok isimden ders aldığı gibi pek çok ilimde de bilgi sahibi olmuş, yetişmiştir. Ders aldığı âlimler arasında şu isimler sayılabilir: İbn Haldûn, es-Sübkî, el-Hindî, Bahâeddin es-Sübkî, Zümürrüdî, el-Bulkînî… Ayrıca astronomi, tıp, kimya, ilm-i cedel, fıkıh, hadîs, tefsir, ilm-i hilâf, mantık, kelâm, nahiv, meânî, sarf, bedî’, beyân, remil ve ilm-i hurûf gibi pek çok dalda da ilim sahibi bir kimse olmuştur.
İbn-i Cemâ’a’nın Yetiştirdiği Âlimler
İbn-i Cemâ’a’nın yetiştirdiği âlimler arasında önemli isimler yer alır. Bu âlim kimseler arasında İbn Hacer el-Askalânî, İbnü’l-Aksarâyî, İbnü’l-Hümâm, Ahmed bin Ebû Bekr el-Bûsîrî gibi önemli zâtlar bulunmaktadır. Ayrıca bu isimler arasında yer alan ve önemli bir zât olan el-Askalânî, tam 790 senesinden ölümüne dek hocası İbn-i Cemâ’a’nın yanından hiç ayrılmadığını dile getirmiştir. 790 senesi olarak dile getirdiğimiz bu tarih ise tam olarak 1388 yılına denk düşer.
İbn-i Cemâ’a’nın Eserleri
İbn-i Cemâ’a’nın eserleri, çok fazla sayıda karşımıza çıkmaktadır. Kaynaklar içerisinde tam yirmiye yakın ayrı ilim üzerine 100 yazı yazmış olduğu belirtilmektedir. Ancak onun vefatının ardından eserlerinin bir bölümü de kaybolmuştur. Bu noktada pek çok eser üzerine hâşiye ve şerhler kaleme almıştır. Bunları da bir ders kitabı şeklinde talebelerine okutmuştur. Ayrıca İbn-i Cemâ’a şiirler de kaleme almış bir isimdir. Ancak kimilerince şiir dalında pek başarılı olamadığı ileri sürülmüştür.
Bu anlamda eserleri içerisinde manzum eserlere de rastlamak mümkündür. Haricinde şerh şeklinde yazılmış pek çok eser olmasının yanı sıra bunlardan bazıları tıp bazıları astronomi bilim dalı üzerinedir. Hatta anatomi üzerine bile eser kaleme almış olan âlimin farklı alanlar üzerine engin bir birikim sahibi olduğu eserlerindeki ilim, bilim ve konu çeşitliliğinden anlaşılmaktadır.