İslam âlimlerinden biri olarak karşımıza çıkan İbn-i Iraki, fakih ve hadis hafızı olarak tanınan bir âlimdir. 1361 senesinin Ekim ayında (762) Kahire’de dünyaya gözlerini açmıştır. Babası ise Zeynuddin el-Iraki olmakla birlikte o dönemin en tanınan ve bilinen âlimleri arasında yer almıştır. Eşi de aynı şekilde ilim dalları ile yakından ilgili olmuştur. İbn-i Iraki küçük yaşlarda ilme olan merakından dolayı ilk önce babasından ilimi dinleyip öğrenmiştir. Daha sonrasında ise o dönemin önde gelen âlimlerinden olan İzzeddin İbn-i Cemaa, İbn-i Nubate el-Mısrı gibi âlimlerden ilim konusunda ders alıp öğrenmiştir. Babası onu çok küçük yaşlardayken Dımaşk’a getirmiş ve burada yaşayan muhaddislerden ders almasını sağlamıştır.
İbn-i Iraki ve Hayatı
Yukarıdaki yazımızda da belirttiğimiz gibi küçük yaşlarda ilme ilgisi artmış ve öğrenmeye başlamıştır. İbn-i Iraki’nin hayatı konusuna gelince üç yaşındayken babası onu Kudüs’e götürmüş ve burada yaşayan o dönemin ileri gelen âlimlerden icazet öğrenmesine vesile olmuştur. Daha sonrasında ise aradan bir müddet zaman geçmiş ve Kahire’ye dönmüştür. Döndüğü zamandan itibaren de birçok ilimi okuyup ezberlemekle başlamış ve Kur’an-ı Kerimi de baştan sona okuyarak ezberlemiştir. Burada da aynı şekilde yine birçok âlimden yararlanmıştır. Daha sonrasında ise 1367 (768) senesinde babasını da yanına alarak Medine ve Mekke’ye seyahat etmiştir. Buralarda da Bedreddin İbn-i Ferhun başta olmak üzere; Bahaeddin İbn-i Akil gibi muhaddislerden hadis dinlemiştir. Fıkıh ilmi başta olmak üzere fıkıh usulü ve hadis ilminde kendini çok fazla geliştirmiştir.
İbn-i Iraki ve Eserleri
İbn-i Iraki ilim dalları konusunda çok bilgili olduğu dönemlerde birçok âlime de ders vermiştir. Yaşadığı dönemde özellikle onun çok zeki ve kuvvetli hafızası olduğundan bahsedilmiştir. Döneminin hadis hafızlarından en önde geleni olduğunu kabul etmişlerdir. İbn-i Iraki’nin eserleri konusuna gelecek olursak; kaynaklara göre çok fazla sayıda günümüze kadar eserleri gelmiştir. Biz sizlere bu eserlerinden birkaçını aktaracağız.
- Tarhut Tesrib fi şerhit Takrib adlı eserinde hadis ilmiyle ilgili konuları kaleme almıştır.
- El-itraf ve ez-Zeyl alel iber fi haberi men gaber adlı eserinde de yine hadis ilmi üzerine konuları aktarmıştır.
- Mukaddime adlı eserinde ise fıkıh ilmini kaleme almış bu eserinin ardından da tahrirül fetavi alet Tenbih vel Minhac vel Havi eserini kaleme almış ve bu eserde de Şafii fıkhı ile ilgili olan üç önemli kitabı bir araya toplayarak yazmıştır.