İbnül Ehdel Yemenli bir âlim olarak bilinmektedir. Bazı tahminlere göre 799 senesinde Yemende Kuhrite kentinde dünyay geldi. Ehdel Güney Arabistan da yaşamını sürdüren Ca‘fer es-Sâdık’ın soyundan geldiği bilinen bir aileye ait olduğu bilinmektedir. Ehdelin dedesinin lakabı çerdeki kişiler tarafından Kutbü’l-Yemen olarak bilinmektedir. Dedesinin asıl adıysa Muhammed el-Ehdel olarak bilinmektedir. İbnül Ehdel büyük dedesi sayesinde oldukça tanındık bir hale gelmiştir. Daha sonra dedesi sayesinde Kur’ân-ı Kerîm’i ezberlemiştir ve fıkıh okumaya başlamıştır. 795 yılında ise Mürâvega’ya gitmiştir ve Ali b. Âdem ez-Zeylaî’nin fıkıh derslerine devam eden kişi olarak ondan çeşitli eserler okumuştur.
İbnül Ehdel ve Yaşamı
798 yılı Receb Ebyâtü, Hüseyin’e geçerek burada Muhammed b. Nûr Ali b. Ebû Bekir el-Ezrak’tan fıkıh öğrenimine devam etmiştir ve kendini oldukça ilerletmiştir. Aynı zamanda özellikle Nur Âlinin verdiği derslere büyük bir ilgi ile katılarak takip etmiştir ve tahsilini tamamlayarak fetva iznine sahip olmuştur. Daha sonralardan İbnül Ehdel yaşamı boyunca birçok kişiye ait özelliklede Kadı Cemâleddin Abdullah b. Muhammed en-Nâşirî’den de Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin el-Lümaʿ fî uṣûli’l-fıḳh adlı kitapları ve yazsılan diğer yazıları okumuştur. Aynı zamanda burada Ebû Bekir el-Hâdirî ve Muhammed b. Zekeriyyâ gibi ünlü ve bilindik âlimlerden çok fazla faydalanmıştır ve yardım almıştır. Daha sonralarda bulunduğu yerden Mekke’ye göç etmiştir ve orada yani Mekkede Râzî Ebû Hâmid el-Matarî, İbnü’l-Cezerî’nin ve Ali el-Merâgī ait olan derslere çok fazla önem verdiğinden oldukça yakından takip etmeye başlamıştır. Sonradan kendi memleketine geri gittikten sonra müftü olarak eğitim ve fetva faaliyetlerinin yanı sıra bazı eserlerde yazmaya başlamıştır. Hayatı boyunca çok sayıda öğrenci yetiştiren İbnü’l-Ehdel 9 Muharrem 855 senesinde hayatını kaybetmiştir.
İbnül Ehdel’e Ait Eserler
İbnül Ehdel yaşamı dini açıdan birçok kişiye bir şeyler katmakla devam etmiştir. Aynı zamanda kendine ait bazı eserleri de bulunmaktadır. İşte o önemli eserler bir kısmı:
– Miftâḥu’l-ḳārî li-Câmiʿi’l-Buḫârî.
– Ġırbâlü’z-zamân.
– Miftâḥu’l-ḳārî li-Câmiʿi’l-Buḫârî.
– Tuḥfetü’z-zemen fî târîḫi sâdâti’l-Yemen
– ʿİddetü’l-mensûḫ.
– Kitâb fi’l-uṣûl. Usûl-i fıkıhla ilgilidir.