İmamı Ahmed Bin Hanbel, döneminin en iyi ve gözde din alimlerinden biridir. 780 yılında Bağdat topraklarında dünyaya gelmiştir. Fakat ailesi Merv’den göç ederkern annesi ona hamile olduğundan, Merv bölgesinde de doğmuş olarak kabul edenler de mevcuttur. Oğlu Salih’in rivayetine göre ise, soyu Hz. Peygamber’in dedelerinden Nizar ile Hz İsmail’e kadar dayandığıdır. Çocuk yaşlarda, Kuranı Kerimi ezberleyen ve öğrenen Hanbel hayatı boyunca da bu alanda ilim ve irfan öğrenmiştir. Öğrendiklerini ise talebeleri ile paylaşmış ve başkalarını yetiştirmiştir. Bağdat alimlerinden, gramer ve fıkıh okuyan Hanbel, hadis öğrenmeye de 795 yılında başlamıştır. İlk hocalarından biri ise Hüşeym Bin Beşir’dir.
İmamı Ahmed Bin Hanbel, öğrencileri arasında ise; Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai ve Yahya b. Main ile Ali b. Medini, Ebu Züra er-Razi, Ebu Hatim er-Razi ve iki oğlu Sâlih ve Abdullah’da ondan dersler almışlardır. Hanbel öncelikle Bağdatlı alimlerden öğrenim gördükten sonra, hadis tahsilini tamamlamak üzere önce; Kufe ve daha sonra Basra’ya, Mekke, Medine, Dımaşk, Halep ile Cezire gibi bölgelere de seyahatler düzenlemiştir. Siyasi olaylar nedeniyle, hayatının belirli dönemini ise Bağdat bölgesinde hapiste geçirmiştir. Dönemin yeni halifesi, Mutasım Billah kardeşinin siyasetini aynı şekilde uyguladığı için Hanbel’i de hapiste tutma kararını sürdürmüştür. Hatta bir yıl sonra da kanaatinden vazgeçmediği görülünce işkenceye tabii tutulmuştur. Şiddetli kamçı darbelerine karşı, orucunu dahi bozmayan Hanbel’i gördüklerinde ise uygun bir ifade kullandığı takdirde serbest bırakacaklarını ifade etmişlerdir.
İmam-I Ahmed Bin Hanbel
İmamı Ahmed Bin Hanbel, hayatını alim olma yolunda adamış ve yaşamını bu yolda sürdürmüştür. Çektiği tüm eziyet ve işkencelere rağmen vazgeçmemiştir. 855 yılında ise Bağdat’ta hayata veda etmiştir. Cenazesinde ise halifenin tespit ettirdiğine göre; altmış bini kadın olmak üzere, yaklaşık 800 bin ila 1 milyon arası kişi varmış. Hanbel, babasından kalan dokuma tezgahının kirasından aldığı para ile geçinmeye çalışırdır. Fakat yetmediği için bazen ücretle kitap istinsah eder ve bazen uçkur-kemer dokuyarak geçimine katkı sağladığı ifade edilir. Bazen de karısının eğirip dokuduğu kumaşları sattığı belirtilir.
İmamı Ahmed Bin Hanbel: “Azığın takva olsun, ahiret hep gözünün önünde bulunsun” gibi sözler ile de insanlara öğütler sunmuştur. Çevresindekilere ise; “Değerli bulduğunuz hayırları araya bir engel girmeden yapmaya bakın’’ şeklinde tavsiye etmiştir. Kaynaklara baktığımızda kendisine ait birden fazla eserinin olduğunu görmekteyiz.
İmamı Ahmed Bin Hanbel eserleri genel olarak şöyledir:
- İlk olarak karşımıza El Müsned adlı eseri çıkmaktadır.
- Ardından ise Kitabüs Süne adlı eseri kaynaklarda yerini almıştır.
- Bir Başka eseri ise Kitabüz Zühd adlı eseri olarak karşımıza çıkmaktadır.
- Ardından karşımıza çıkan eserleri ise Kitabü l Vera ile Kitabül İlel ve marifetir rical şeklinde olmaktadır.