Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci yaşadığı dönemin ve toprakların bilinen Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerinden biridir. Tarihi kaynaklarda bilinen tam ismi Abdullah bin Ahmed bin Abdullah el-Mervezî eş-Şâfiî iken künyesi Ebû Bekr olarak bilinmektedir. Halk arasında ise Kaffâl-ı Mervezî ve Kaffâl-ı Sagîr adlarıyla tanınmaktadır. Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci Horosan bölgesinde yetişmiştir. Doğum yeri Mervezî ve doğum tarihi 327 (m. 939) yılı olarak bilinmektedir. Ölüm tarihi ise 417 (m. 1026) yılının Zilhicce ayı olarak bilinmektedir. Ölüm yeri ise Sicistan’dır. Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’nin kabri de Sicistan bölgesinde bulunmakta ve günümüzde hala ziyaret edilmektedir. Kaffâl ismi kelime anlamı olarak kilitçi, kilit yapan demektir. Eskiden kilitçilik yapması nedeniyle bu unvanı almış ve bu isimle anılmıştır. Bu işle uğraştığı dönemde meslek erbabı sayılacak kadar iyi usta olduğu bilinmektedir. Bu mesleğin ardından ise fıkıh ilmine yönelmiş ve tarihte hala bilinen, saygı duyulan bir otorite haline gelmiştir.
Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’nin Talebeleri Kimlerdir? Kimlere İlim Öğretmiştir?
İslam alimleri içerisinde neredeyse her biri bir başka alimlerin yetişmesine vesile olmuştur. Bu nedenle yüzyıllardır İslam ilminin ve alimlerin yeryüzünde olmadığı bir dönem yaşanmamıştır. Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’nin talebeleri de en az kendisi kadar İslam tarihinde önemli isimler haline gelmişlerdir. Bu isimlerden bazıları; Kâdı Hüseyn bin Muhammed, Ebû Ali es-Sincî, İmâm-ül-Haremeyn hazretlerinin babası Ebû Muhammed el-Cüveynî gibi isimler olmaktadır. Fıkıh ilmi konusunda gerçek bir otorite sayılması nedeniyle İslam ilmi konularına ilgi duyulan herkesin uğrak noktalarından biri olmuştur. Sevgi dolu, sabırlı, hoşgörülü ve disiplinli bir eğitim prensibi benimsemiş; bu sayede talebeleriyle arasında derin ve kuvvetli bir muhabbet bağı kurmuştur. Talebe yetiştirmenin yanı sıra sohbetler vermiş, camilerde vaazlar vermiş; insanlığa ve tüm İslam dünyasında hizmet etmeyi hedeflemiştir. Ebû Bekr es-Sem’ânî Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’yi; hafızası çok kuvvetli, fıkıh ilmindeki bilgisi ve donanımı çok yüksek, haramlardan ve şüpheli şeylerden uzak durmada ise çok disiplinli olarak tanımlamıştır. Hem bilge alimlik kisvesi ile hem de kişiliği ile talebelerinin ve tüm insanların gönlünde taht kuran isimlerden olmuştur.
Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’nin Eserleri Nelerdir? Eserlerinde Neler Anlatmıştır?
Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci hayatını fıkıh ilmine ve insanlığa hizmete adamıştır. Bu amaç ile yalnızca talebe yetiştirerek değil eserler yazarak ve kendisinden sonraki nesillere bırakarak da insanlığa hizmet etmiştir. Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’nin eserleri günümüzde hala dini ve ilmi eğitim veren kurumlarda fıkıh ilmi alim adaylarına okutulmaktadır. Kaffâl-ı Mervezî Kâfiyeci’nin Şafiî mezhebine dâir birçok eser yazdığı bilinmektedir. Emten bölgesinde bulunduğu süre boyunca da birçok fıkıh kitabı yazmıştır. Yazdığı kitaplarda temel ilimlerin yanı sıra Peygamber sünnetlerini, Allah’ın emir ve yasaklarını da titizlikle ele almıştır. Bu kitaplar yayınlandığı dönemde büyük etkiler yaratmış ve farklı mezheplerin alimleri tarafından bile ilgiyle takip edilmiştir.