771 senesinde Herat’ta doğan Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd), Bizans asıllı bir ailein azatlı kölesidir. İlk tahsil yıllarına Herat’ta bulunan bir küttabda başlamıştır. Herat’taki tahsilini tamamlamayı müteakip buradan ayrılmış, Basra ve Kufe bölgelerinde hadis, fıkıh ve dil âlimleri başta olmak üzere çeşitli ilim dallarında dersler almıştır. Yetiştiğine inandığı andan itibaren çeşitli eserler kaleme almaya başlamıştır. Söz konusu bölgelerde ilmini tamamlamayı müteakip tekrar Herat’a dönmüştür. Burada dönemin valisi tarafından çocuklarının eğitim faaliyetleri ile ilgilenmesi için görevlendirdi. Sonraki dönemde Merv şehrine giderek burada da benzer bir görev icra etti. O dönemde vezirlik makamında olan Tahir Bin Hüseyin Merv’e geldiği dönemde kendisi ile tanıştı. Bu tanışmayı müteakip vezir ile beraber Samerra’ya gitti.
Kâsım Bin Sellâm’ın İlmi
Samerra’da bir süre kaldıktan sonra Bağdat’a gitti ve buranın valisinin çocuklarına eğitim vermeye başladı. Bu dönemde İmam Şafii Hazretlerinden ders alarak fıkıh ilminde kendisini geliştirdi. Aynı zamanda Ahmed Bin Hanbel Hazretlerinin sohbetlerine de katılmıştır. Kıraat ve Kuran-ı Kerim ilmi ile meşgul olurken bir yandan da nahiv ve lügat âlimlerinden de istifade etmiştir. Her birinin farklı metotlar izlediği 40’ın üzerinde âlimden değişik fikir ve görüşleri öğrendi. Bu âlimlerden ensab, Arap dili ve edebiyatı dersleri başta olmak üzere çeşitli dersler aldı. Sabit Bin Nasır Tarsul iline vali olarak atanınca Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd)’ı da Tarsus kadılığı görevine atamıştır. Kâsım Bin Sellâm’ın ilmi her geçen gün artarak devam etti.
Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd)’ın Kadılık Görevi
Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd)’ın kadılık görevi tam 18 yıl sürmüştür. 18 yılın sonunda telif çalışmalarını aksattığı düşüncesi ile bu görevi bırakmıştır. 828 senesinde Yanya Bin Main ile beraber Mısır’a gitmiştir. Değişik tarih kaynaklarında Onun bu süreçte Şam’a gittiği yönünde de bilgiler mevcuttur. Sonrasında tekrar Bağdat’a dönmüş ve garibül hadis konularında dersler okutmaya başlamıştır. Bu dersler talebeler tarafından ilgi ile dinlenmiş, halk kendisinden ders almak için sıraya girer hale gelmiştir. 834 yılında hac vazifesi maksadıyla Mekke’ye giden Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd) burada kaldığı dönemde rüyasında Peygamber Efendimiz’i görmüş ve geri dönmekten vazgeçmiş ve orada yaşamaya başlamıştır. 4 yıl kadar burada kalan mübarek zat 836 yılında bu topraklarda Hakk’a yürümüştür. Kendisi vefat ettikten sonra Cafer İbn Ebu Talip’in evine defnedilmiştir.
Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd)’ın Ahlakı
Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd)’ın ahlakı insanlara örnek seviyede idi. Cömert, vakarlı ve dindar bir şahsiyet olan Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd) fıkıh, hadis, tarih, edebiyat ve dil alanlarında önde gelen ilim insanlarından idi. Hadisi savunma anlamında güçlü bir mücadele ortaya koymuştur. Dönemin önde gelen âlimlerin hemen hemen hepsi ile tanışmış ve onların ilminden istifade etmiştir. Meşhur hadis hafızlarından Hilal Bin Ala, Allah’ın İslam âlemine 4 kişi bahşettiğini ifade etmiş ve bu 4 kişiden birisinin de Kâsım Bin Sellâm (Ebû Ubeyd) olduğunu ifade eder.