Asıl ismi Mehmed olan şahıs Molla Yegân adı ile ünlenmiştir. Yegân kelime anlamı itibariyle yeğen anlamına gelir. Babası Aydın ulemasından olan Armağan Bin Halîl’dir. Akçakoyunlu cemaatine mensup olan Molla Yegân ilk eğitim hayatına Aydın’da başlamıştır. Buradan Bursa’ya gitmiş ve Molla Fenari’nin talebesi olma şerefine nail olmuştur. Kendisinden öncelikle kıraat olmak üzere çeşitli ilim alanlarında dersler alan Molla Yegân icazetini aldıktan sonra medreselerde müderrislik yapmaya başlamıştır. Bu esnada Çelebi Mehmed döneminin meşhur âlimlerinden Karamanlı Sarı Yâkub ile yakın arkadaş olmuşlardır. 1431 yılında Molla Fenari vefat edince kendisinin yerine kadılık makamına Molla Yegân getirilmiştir. Bazı kaynaklarda kendisine fetva verme yetkisi de verildiğinden müftü olarak adı geçer.
Molla Yegân‘ın Devlet Görevi
Molla Yegân’ın devlet görevi incelendiğinde kendisine Osmanlı Devleti’nin ikinci müftüsü de denilebilir. Kadılık makamında görevli iken 2. Murat tarafından ciddi hürmete ve iltifatlara nail olmuştur. 1441 yılında hac vazifesi için Mekke’ye giden Molla Yegân, hac dönüşünde Molla Gürani’nin girişimi ile şehzade Mehmet’e hoca olarak tayin edilmiştir. Kendisine Molla Fenari’nin kızı ile evlenmesi tavsiye edildi ise de kendisi bu teklifi kabul etmemiştir. 1453 senesinde İstanbul’un kuşatılması esnasında fetih taraftarlarının safında yer almıştır. Tarih kaynakları incelendiğinde Molla Yegân ile Molla Gürani arasında bir müddet sonra çıkan anlaşmazlığın sebebinin de bu reddetme hadisesi olduğu anlaşılmaktadır. Bu anlaşmazlık neticesinde Bursa kadısı iken vermiş olduğu bir fetva Molla Gürani taraftarları tarafından şer‘-i şerife uygun olmadığı gerekçesi ile şikayet edilmiştir.
Molla Yegân’ın Kadılık Vazifesi
Molla Yegân’ın kadılık vazifesi esnasında Molla Gürani ile arasındaki sürtüşme ulema heyeti tarafından da yakinen izlenmiştir. Söz konusu şahsın vefat tarihi net olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklarda kendisinin 1436’da vefat ettiği yönünde bilgi bulunsa da 1441 yılında hac vazifesini ifa ettiği yönünde sağlam kaynaklarda bilgi olduğunu düşünürsek vefat tarihinin doğru olmadığı sonucuna ulaşılabilir. Osmanlı dönemi tarihçileri Molla Yegân’dan bahsederken kendisinden Osmanlı uleması arasında bulunan kıymetli bir şahsiyet olarak zikrederler. Kemalpaşazâde de yazdığı eserlerde Molla Yegân’ın İstanbul’un fethi esnasında hayatta olduğunu belirtmiştir. Tarih kaynakları toplu olarak değerlendirildiğinde söz konusu şahsın 1461 yılında vefat etmiş olması muhtemel bir sonuçtur. Kabrinin yeri net olarak bilinmiyor olsa da mezar taşı günümüze kadar ulaşmıştır.
Molla Yegân’ın Kişilik Özellikleri
Molla Yegân‘ın kişilik özellikleri ile ilgili kaynaklar incelendiğinde kendisinin son derece zeki, anlayışlı bir yapıya sahip olduğu rivayet edilir. Hayatının son zamanlarında hafızasının ciddi anlamda zayıf düştüğü ve bildiklerini unuttuğu yönünde bilgiler rivayet edilmiştir. Dostların ikramda bulunmaktan büyük bir haz duyan söz konusu şahsiyet hayatını İslam dinine hizmet yolunda harcamış, bu kapsamda talebeler yetiştirmiş, dinin emirlerini insanlara tebliğ vazifesini görev edinmiştir. Talebeleri de kendisi gibi ilimleri ile şöhret olmuş, insanlığa hizmet etmiştir.