Muhammed Bin Ahmed El-Buhârî (Goncâr), Buhârâ üzerinde yetişmiş olan büyük ve önemli âlim zâtlardan bir tanesiydi. Goncâr’ın kaynaklara göre bilinen tam adı ise şu şekilde geçer: Muhammed b. Ahmed b. Süleymân b. Kâmil el-Buhârî. Onun için kullanılmış olan lakap ise “Goncâr” şeklindedir ve o daha çok bu lakabı ile meşhur olmuştur. Ayrıca onun bilinen künyesi ise “Ebû Abdullah” şeklindedir.
Muhammed Bin Ahmed El-Buhârî (Goncâr) hakkındaki bilgilere baktığımızda onun 337 yılı itibariyle Buhârâ üzerinde dünyaya gelen bir zât olduğunu görüyoruz. Verilen bu tarih ise tam olarak 948 yılına tekabül etmektedir. Goncâr, hem tarih ilminde hem de hadîs ilminde mütehassıs bir isimdi. Ayrıca çok fazla sayıda hadîs ezberlemiştir. Goncâr, “Buhârâ Târihi” adı altında yazılmış kitabın yazarıdır. Ayrıca Dört Halife konulu ve onların faziletlerini anlatmış olduğu değerli bir eseri daha mevcuttur. Hakkındaki bilgilere göre 412 yılı itibariyle vefat etmiştir. Bu yıl ise tam olarak 1021 yılına tekabül eder.
Goncâr’ın İlmî Hayatı
Goncâr’ın ilmî hayatı ile ilgili olarak öncelikle çok sayıda hadis ezberlediğini ve bir hâfız olduğunu söylemek gerekiyor. Buna dayanarak Goncâr’ın yüzbinden daha çok sayıda hadîs ezberlemiş olduğunu söyleyebiliriz. Bu hadîs ilmini öğrendiği ve aldığı isimler arasında ise şu birkaç zatı sıralayabiliriz: Muhammed bin el Heyyam ,Hârûn el-Melâhımî, Muhammed b. Hafs b. Eslem, Muhammed b. Muhammed b. Sâbır, Hasen b. Yûsuf b. Ya’kûb ve başka âlimler… Goncâr, Buhârâ’dan başka hiçbir yere gitmemiştir. Ayrıca çok fazla sayıda hadîs dinlemiş ve ezberlemiştir.
Hadisler ve Goncâr
Hadisler ve Goncâr hakkında öncelikle çok fazla sayıda kişiden hadîs dinlediğini ve rivayetlerinin sağlam olduğunu dile getirebiliriz. Âlimin hadis rivayet ettiği ve salık verdiği isimlerin haricinde de bir de ondan hadîs rivayet etmiş olan ve hadisler öğrenmiş olan alanında ün kazanmış nice İslami fıkıh bilgini ve âlimi bulunmaktadır. Bu kişiler arasında ilk akla gelen isim ise Ebü’l-Muzaffer Hennâd b. İbrâhim en-Nesefî’dir. Ayrıca başkaları da ondan hadîsler rivayet etmiştir.
İbn-i Nâsırüddîn ise onun bir hâfız olduğunu, rivayetlerinin ise sika (güvenilir ve sağlam) olduğunu söyler. Ayrıca eserleri olan büyük âlimlerden bir tanesi olduğunu da dile getirir. Hatta bu noktada Goncâr’ın rivayet ettiği hadîslerden birinde Peygamber efendimizin sözlerinden bahseder. Peygamber efendimizin, insanlar şehâdet getirinceye ve namazlarını kılıp da zekâtlarını verinceye kadar kendisine harp etmesinin emredildiğini söylediğini aktarır.
Goncâr’dan Bahsedilen Kaynaklar
Goncâr’dan bahsedilen kaynaklar içerisinde ona dair pek çok bilgiye ulaşabiliriz. Bu anlamda doğumundan ölümüne dek geçirdiği ilmî hayatına dayalı pek çok bilgiden bahsedilir. Ayrıca ilmî hayatı içerisinde yukarıda da adını zikrettiğimiz önemli isimlerle bağlantısından da söz edilir. Goncâr ile ilgili türlü bilgilere ulaşabileceğiniz kaynaklar içerisinde ise şunlar yer almaktadır: Mu’cem-ül-müellifin (9.cilt, sy.7), Tezkiret-ül-huffâz (3.cilt, sy.1052), Keşf-üz-zünûn (Sy. 286, sy.1276), El-A’lâm (5.Cilt, sy.313), Şezerât-üz-zeheb (3.cilt, sy.196),