Muhammed bin Ebî Verd, önemli hadis alimleri arasında yer almaktadır. Hayatı hakkında bulunan bilgiler sınırlıdır. Hadis ve fıkıh ilimlerinde çalıştığı bilinmektedir. Muhammed bin Ebî Verd kendisinin tam ismi değildir fakat ismi hakkında daha fazla bilgi de bulunmamaktadır. Bir bilgiye göre Ebül Hasen Ahmed bin Muhammed b. Îsâ bin Abdirrahmân tam ismi olabilir. Ayrıca esmer bir tene sahip olduğu için kendisine Habeşî lakabı takıldığı da söylenmektedir.
Muhammed bin Ebî Verd’in Hayatı
Muhammed bin Ebî Verd hayatı hakkında bilgilerimiz kısıtlıdır. Doğum tarihi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Doğum yerinin Bağdat olduğu söylenmektedir. Önemli bir evliya olan Cüneyd-i Bağdadî ile akraba olduğu onunla sohbetlerde bulunduğu bilinmektedir. Cüneyd-i Bağdadî’den aldığı eğitim dışında Ebül Feth el-Hammal, Sırri yi Sekati, Bişri Hafi, Ebu Nadr Haşim bin Kasım ve Haris Muhasibi gibi alimlerden de eğitim almıştır. Abdullah bin Muhammed el-Begavi’nin onun öğrencisi olduğu bilinmektedir. Muhammed bin Ebî Verd’in kardeşi Ahmed’in de adı onunla beraber geçmektedir fakat kardeşi kendisinden önce vefat etmiştir. Muhammed bin Ebî Verd 876 yılında (hicri takvime göre 263) Bağdat şehrinde vefat etmiştir. Defnedildiği yer hakkında bilgi bulunmamakla beraber defin yerinin Bağdat şehrinde bulunduğu düşünülmektedir.
Muhammed bin Ebî Verd’in Eserleri
Muhammed bin Ebî Verd eserleri hakkında bilgi bulunmamaktadır. Basılı eserleri olduğu bilinmekte fakat bu eserlere ulaşılamamaktadır. Bununla beraber günümüze kalan bazı sözlerini size iletmek isteriz:
Sevgiye ulaşmanın beş yolu:
- Allah’ın yolundan ayrılmamak ve o yola sıkıca sarılmak,
- Kavgayı ve tartışmayı bırakmak,
- Hizmeti benimsemek,
- Kötülüklere sabırla ve istekle göğüs germek,
- Kerametlere bel bağlamamak.
“İhtiyatsızlık iki kısımdır. Biri rahmetten ihtiyatsızlık. Diğeri, gelecek olan azaptan, cezadan ihtiyatsızlık. Rahmetten ihtiyatsızlık, kişinin yükselmesini engeller. Cezadan ihtiyatsızlık ibadetten alıkoyar. İhtiyatsızlıktan kurtulan kişi yükselir.”
Üç şey artınca güzel olunur:
- Huyları güzelleşip mütevazi olanlar
- Malı çoğaldıkça cömert olanlar
- Hayatları uzadıkça Allah’ın yolundaki gayretleri artanlar
Evliya kimdir sorusuna “Allah’ın dostuna dost, düşmanına düşman olan kişidir” cevabını iletmiştir. Kendisi evliya olan akrabalara sahip olduğu için evliyalar hakkında bilgi sahibidir. İbadetin kalp huzuru için gerekli olduğunu söylemiştir.