Muhammed bin Hâmid Tirmizî ayrıca Ebu Bekir ismiyle de bilinmekte olup tam ismi hakkında bir bilgi bulunmaktadır. Önemli İslam alimi olan Muhammed bin Hâmid Tirmizî hadis ilmi alanında çalışmıştır.
Muhammed bin Hâmid Tirmizî’nin Hayatı
Muhammed bin Hâmid Tirmizî hayatı hakkında edinilen bilgiler kısıtlıdır. İran’ın Belh şehrinde yaşadığı bilinmekle beraber kesin doğum tarihi ve doğum yeri bilinmemektedir. Bilinen tek tarih 9. yüzyıldır ve bu yüzyılda yaşadığı bilinmektedir. Ünlü bir alim olan Ahmed bin Hadreveyh’in sohbetlerine katıldığı ve ondan eğitim aldığı bilinmektedir. Muhammed bin Hâmid Tirmizî birçok öğrenci yetiştirmiş ve birçok alimi de etkilemiştir. Ancak, eğitim aldığı ve eğitim verdiği tüm alimlerin isimleri bulunmamaktadır. Muhammed bin Hâmid Tirmizî ölüm yeri ve tarihi de bilinmemektedir.
Tirmizî adının şu an Özbekistan’da bulunan Tirmiz şehrinden geldiği düşünülmektedir. Tirmiz kelimesi Farsça kökenlidir ve Tirmizi, Tirmidhi ya da Termezi şeklinde isimlerde kullanıldığı da görülmektedir. 9. ve 10. yüzyılda Tirmiz’den özellikle Pakistan’a göç olmuştur. Tirmizi aileleri Pakistan, Afganistan ve Hindistan’a yerleşti. Onların, Hz. Muhammed’in kızı Hz Fatma’nın oğlu torunu Hüseyin bin Ali’nin soyundan dolayısıyla peygamber efendimizin soyundan geldiği düşünülmektedir. Muhammed bin Hâmid Tirmizî’nin de bu yüzden Tirmiz şehri ile bir bağlantısı olduğu düşünülmektedir. Bu şehri ziyaret etmiş ya da orada yaşamış olma ihtimali vardır. Bununla ilgili bilgiler bulunmadığından kesin bir ifade kullanmak mümkün değildir.
Muhammed bin Hâmid Tirmizî’nin Bilinen Eserleri
Muhammed bin Hâmid Tirmizî eserleri hakkında bir bilgi bulunmamaktadır. Rivayet ettiği hadislerden bazıları günümüze ulaşmıştır. Muhammed bin Hâmid Tirmizî’nin sözleri veya rivayet ettiği hadislerden bazı örnekler:
Muhammed bin Hâmid Tirmizî’ye göre tefekkür çeşidi beştir:
- Allah’ın yarattıklarına bakıp Allah’ın yüceliğini düşünmek ve Allah’ı tanımak istemek
- Allah’ın insanları ve nimetleri hakkında sohbet etmek.
- Allah’ın insanları ve nimetleri öğrenmek, bunun üzerine ibadete yönelmek.
- Allah’ın azabını düşünmek ve Allah’a karşı isyandan kaçınmak.
- Daha önce yaptığın kötülükleri düşünmek ve Allah’a karşı utanmak.
“Allah sanatkar mümin sever.”
“İnsanın kalbinde ışık olunca; vücudu iyi konuşur ve iyilik yapar.”