Ortodoks Nedir ve Neye İnanır?
Hıristiyan dininde yer alan üç mezhepten birisi olan Ortodoks mezhebi, pek çok kişi tarafından merak edilen konular arasında yer alır. Hıristiyanların büyük bir kısmının yer aldığı bu mezhepte olan insanların ne tür inançlara sahip oldukları da Hıristiyan dini hakkında en çok araştırılan konulardan bir tanesidir.
Hıristiyan dininde Ortodoks mezhebinde belirli kurallar yer almaktadır. Bu mezhebin kuralları doğrultusunda dogmalara bağlı ve katı kuralcı olma anlamlarını barındıran yeni bir mezhep karşımıza çıkmıştır. Belirtilen durumlar ardından pek çok kişi Ortodoks nedir konusunu daha yakından merak etmeye başlamıştır. Bu noktada Hıristiyan dininin Ortodoks mezhebini araştıran kişilerin özellikle de belirli durumları ve ayrıntılarını bilmeleri gerekmektedir.
Ortodoks Mezhebi Hakkında Merak Edilenler
Hıristiyanlık dininde üç farklı mezhep bulunmaktadır. Bunlar arasından en yaygın olanı Ortodoks bir dini mezhep olarak pek çok kişi tarafından araştırılmaktadır. Ortodoks mezhebinin belirli kuralları ve inançları yer almaktadır. Bunlardan ilki ve en çok bilineni Teslis olmaktadır. Teslis, Ortodoks mezhebinin fonksiyon (hypostasis) manasında kullanılmaktadır. Hıristiyanlık dininin Ortodoks mezhebinde üç ayrı, cevher (ousia) anlamında bir tek varlıktan meydana gelme durumu söz konusu olmaktadır. Bunun kelime anlamı olan teslis doktrinini kabul etmektedir. Söz konusu doktorine göre Tanrı fonksiyon anlamında ifade edilmektedir. Üç ayrı şekilde Baba, Oğul ve Kutsal Ruh olmak üzere tanımlanmaktadır. Hatta neredeyse her kilisede bu durum tablo edilerek insanlara aktarılmıştır.
Müslümanlık dinine bakıldığı zaman Tanrı eşi ve benzeri asla bulunmayan bir Ruh’tur. Ruhların en iyisi olan Yüce Yaradan, Hıristiyanlık dininde akla hayale sığmaz bir biçimde ifade edilmeye çalışılmaktadır. Hıristiyanlık dininin Ortodoks mezhebine göre Tanrı, ak sakallı ve genç bir İnsan şeklinde ifade edilmektedir. Tablolar içerisinde yer alan kuş figürü ise Ruh’u teslim etmektedir. Ancak Müslümanlık dininde akla ve hayale de mantıklı geldiği gibi Allah’ın asla bir eşi ve benzeri yoktur. Bu nedenle de asla fiziksel bir şekilde ifade edilememektedir.
Hıristiyanlık dininde Ortodoks ve Katolik mezhepleri farklı şeylere inanmaktadır. Ortodoks mezhebinde Baba, Oğul ve Kutsal Ruh üçlüsünün oluşturmuş olarak bir birliktelik halinde kabul edilmektedir. Aynı zamanda Katoliklikten farklı olarak Ortodoksluk mezhebinde Baba’ya çok daha fazla önde olacak şekilde bir yer verilmektedir. Hıristiyan dininde Katolik ve Ortodoks mezheplerini ayıran başka bir önemli özellik daha yer almaktadır. Bu özelliğe göre teolojik farklılık Kutsal Ruh’un nereden gelmekte olduğudur. Bu dinde inanışa göre hem Baba hem Oğul’dan çıktığına inanılmaktadır. Ortodoks mezhebinde bu şekilde olurken olan Katolik mezhebinde ise sadece Baba’dan çıktığına inanılmaktadır. Aynı zamanda Ortodoksluk mezhebinde böylelikle Baba’nın hem Oğul hem de Kutsal Ruh’a karşı daha üstün olduğu da vurgulanan konular arasında yer almaktadır.
Ortodoksluk mezhebi ile alakalı olarak önemli teolojik konulardan birisi daha dikkatleri üzerine çekmektedir. Bu noktada İsa’nın tabiatı hususu da Ortodoksluk mezhebinde farklı bir yer taşımaktadır. Bu inanışa göre diofizit görüş benimsenmiş durumdadır. Hıristiyan dininin Katolik mezhebine göre ise dünyaya gelerek İsa suretinde beden haline gelen farklı bir Ruh’tur. Bu Ruh ise bizzat tanrının Oğul hypostasisi olduğuna inanılmaktadır. Katolik mezhebinde inanç bu yönde iken Ortodoksluk mezhebinde ise beden halinde olan hypostasis olarak kabul edilmemektedir. Bu inanca göre ise Yuhanna İncili içerisinde konunun bahsi geçmiştir. Bu konuya ilişkin olarak bahsi geçmekte olan Logos dikkatleri üzerine çekmektedir. Bunun anlamı ise Baba’nın Oğul aracılığıyla göndermiş olduğu bir kelam olarak inanılmaktadır.
Hıristiyanlık dininde Meryem Ana da farklı bir önem teşkil etmektedir. Din içerisinde Ortodoks mezhebine göre Mesih’i mucizevi bir biçimde dünyaya getiren kişi Meryem Ana olmaktadır. Hz. Meryem ile alakalı inançları da büyük ölçüde farklılık göstermektedir. Yine diğer Hıristiyan mezhepleri de bu konu hakkında farklılıklara açık olarak karşımıza çıkmaktadır. Hıristiyanlık dininin Ortodoks mezhebinde Hz. Meryem ile alakalı inançlar farklı şekillerde ifade edilmektedir. Bu önemin temeli büyük ölçüde Bizans coğrafyasında yer almaktadır. Bu noktada Bizans’ta yer alan Nesturiliğin Meryem ile ilgili olarak kayıtsızlığına tepki olacak bir biçimde ortaya çıkmıştır. Konu hakkında söz konusu teologları Meryem’i ayrıcalıklı bir nitelikle benimsetmiştir. Ayrıcalıklı olarak farklı bir niteliğe sahip olan konumunu ile dikkatleri üzerine çekmektedir. Bu durum onu Ortodoks kozmolojisi ile bütünleştirerek oldukça farklı bir hale getirmiştir. Böylelikle de Hz. Meryem kendisinden dünyaya gelen Tanrı ile birlikte evrenin var olması konusunda dönüştürücü ve oldukça etkili bir neden haline getirilmiştir.
Hıristiyanlık dininde Hz. Meryem aynı zamanda ikinci Havva olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada birincinin yapmış olduğu hatayı düzeltmesi konusunda oldukça etkili olduğuna inanılmaktadır. Bu konu hakkında ilâhi sürecin son halkasını meydana getirdiği de inanılan görüşler arasında yer almaktadır. Hz. Meryem yalnızca İsa Mesîh ile bütünleştirilmemektedir. Bu durumun yanı sıra tüm insanlığın anası olduğuna da inanılmaktadır. Hıristiyanlık dininin Ortodoks mezhebinde Hz. Meryem şefaatçi konumuna bile erişmiştir. Durumun bu şekilde olması ile birlikte Katolik kilisesi tarafından durum daha farklı şekilde kabul görmüştür. Bu kiliseye göre 1854 yılında kabul edilen Hz. Meryem’in annesi Aziz Anne de gündeme gelmiştir. Bu inanca göre dünyaya geldiği andan itibaren asli günahtan muaf olduğuna inanılmaktadır. Bu inanç ise doktrini şiddetli bir biçimde reddetmektedir. Tüm bu bahsi geçen konular ile birlikte Hz. Meryem “lekesiz” ve aynı zamanda “mübarek” olması ile de dikkatleri üzerine çekmektedir. Hz. Meryem’in ölümü sonrasında oğlu ile birlikte semavat kısmına alındığı da konu hakkında yer alan inançlar arasında geçmektedir. Yine bu konu ikonlar ile birlikte de Hz. Meryem’e inananlara bir farklılık sunmaktadır.
Ortodoks Hıristiyan İnançları
Ortodoks Hristiyanlık pek çok kişi tarafından merak edilen ve araştırılan konular arasında yer almaktadır. Bu noktada Ortodoks kiliseleri arasında da farklılıklar meydana gelebilmektedir. Kiliseler arasından Doğu Ortodoks Kilisesi aynı zamanda Oryantal Ortodoksluk adına da kullanılmakta olan bir adlandırma olarak karşımızda yer almaktadır. Bu dinde iki mezhep de antik Hıristiyan Kilisesi inancını vurgulamak amacı ile kullanılmaktadır. Bu nedenle de Ortodoksluk mezhebi olarak bilinmektedir. Her ne kadar her iki mezhepte olan kişiler de kendilerini sadece Ortodoks Hıristiyan olarak tanımlasalar bile hem Doğu hem de Oryantal olarak karşımıza çıkan sıfatları insanları ayırmak amacı ile kullanılmaktadır. Ortodoks mezhebinde yer alan bu her iki grup da belirli bir durumdan dolayı bir görüş ayrılığı yaşamışlardır. Bu fikir ayrılığı ise 451 yılında meydana gelmiştir. Kalkedon Konsili’nin Ortodoksisi bu konu hakkında bir fikir ayrılığı meydana getirmiştir. Her ne kadar bu fikir ayrılıkları meydana gelmiş olsa bile yine de bu her iki grup da benzer ibadetleri yapmaktadır.
Hıristiyan dini içerisinde Ortodoks mezhebinde meydana gelmiş olan iki farklı inancın birleşmesinin sağlanması durumları bir miktar karıştırmış olmaktadır. Belirtilen durumlar adına yakın zamanda pek çok farklı görüşmeler de meydana gelmiştir. Aynı zamanda oldukça fazla konu hakkında da uzlaşı meydana gelmiş durumdadır. Her ne olur ise olsun yine de hala her iki mezhepte de farklılıklar meydana gelmiş durumdadır. Bu her iki grubun arasında da resmi bir birlik meydana gelmemiş durumdadır. Her ne olursa olsun şu an için somut bir niteliğe sahip önemli adımların atılması da mümkün olmamıştır. Bu mezhepte yer alan inançlar ve ibadetler genel anlamda kutsal kitaptan yola çıkılarak benimsenmiş durumdadır. En çok da Yuhanna İncili içerisinde yer alan ayetler Hıristiyan Ortodoks mezhebinde son derecede önemli bir yer kaplamaktadır. Kutsal kitap içerisinde yer alan sır yoluyla nakledilmiş olan gelenekler, Ortodoks Hıristiyanlar tarafından benimsenmiş durumdadır.