Tarih kaynakları incelendiğinde doğum tarihi ile ilgili net bir bilginin bulunmadığı Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî muhtemeldir ki 815 yılı civarlarında doğmuştur. Kendisi Sicistanlı’dır. İlk eğitim yıllarını Sicistan’da tamamlayan söz konusu şahıs hadis eğitimi maksadıyla Şam, Irak, Hicaz, Horasan, Cezire ve Humus kentlerini dolaşmıştır. Hicaz bölgesinde 5 yıl gibi bir süre kalmayı müteakip Herat’a yerleşmiştir. Eğitimine 1 yıl Cürcan’da kalarak devam etmiştir. İmam Şafi Hazretlerinin öğrencisi olan Ebu Yakub el-Büteyri’den fıkıh dersleri almıştır. Ebu Abdullah İbnül Arabi’den Arap dili ve edebiyatı, Yahya Bin Main’den hadis dersleri almıştır. Kendisi eserlerinde hocalarını zikrederken o dönemin meşhur âlimlerinin neredeyse tamamının ismini zikreder.
Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin İlmi
Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin ilmi ders aldığı mübarek şahsiyetler sayesinde oluşmuştur. Hayatının neredeyse tamamında Kerramiyye ve Cehriyye’nin ileri gelen şahısları ile fikir mücadelesi yapmıştır. Muhammed Bin Kerrâm’ın Herat’tan sürgüne gönderilmesinde kendisinin payı vardır. Bu nedenle bu kabileler ile fikri mücadelesinin yanında siyasi olarak da bir çekişme içerisinde bulunduğu söylenebilir. Mübarek zat 894 senesinin Şubat ayında Herat’ta Hakk’a yürümüştür. Bazı tarih kaynaklarında hicri 282 yılında vefat ettiği yönünde bilgiler mevcut olsa da kendisinin hicri 280 senesinde vefat ettiği yönündeki bilgi ağır basmaktadır. Yaşadığı dönemde hafız, imam, müctehid, allame gibi sıfatlarla anılmıştır. Tarih kaynaklarında kendisinin fıkıh, hadis, akaid ve tefsir âlimi olduğu yönünde bilgiler mevcut olsa da asıl ilmi kelamcılık ve hadisçilik alanındadır.
Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin Alimlik Yönü
Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin alimlik vasfı Kütüb-i Sitte kaynağı incelenerek daha detaylı anlaşılabilir. Bu kaynaktan kendisinin rivayet ettiği hadislerin birçok sayıda olduğu bilgisine ulaşılabilir. Ayrıca kendisinin rivayet ettiği hadisler el-Müsned isimli kitapta toplanmış ve günümüze kadar gelmiştir. Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin hadis rivayeti ve hadislere bakış açısı hakkında şu yorumu yapabiliriz. Kendi görüşüne göre hadisler Kuran’ı Kerimden sonra gelen en mükemmel emirlerdir. Hadis konusunda kendinden emin şekilde kaynaklara dayandırılarak rivayet edilen hadislerin doğruluğundan şüphe edilmemelidir. Bir hadisin sahih olup olmadığı manası incelenerek anlaşılabilir. Bu konuda sahih hadislerin doğruluğu yönünde herhangi bir tartışma yaratılamaz.
Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin Kişiliği
Osman Bin Sa’îd Bin Hâlid Ed-Dârmî’nin kişiliği konusunda da tarih kitaplarında kısıtlı bilgi vardır. Kendisi hadis konusunda belli rivayetlerde yer alan çoğu hadisin Ebu Hureyre tarafından uydurulduğu yönündeki görüşe kesinlikle katılmaz ve bu konuda çok katı bir tutum sergiler. Böyle bir şey gerçekte de ilmi dayanaktan yoksun bir iddiadır. Hadis ilminin erbaplarından olan mübarek zat yetiştirdiği talebeler ile de hadislerin yıllarca rivayetinin sağlanmasına katkı sağlamıştır.