Maliki mezhebinde, fıkıh alimliği yapan Reyyahi; İbrahim bin Abdülkadir bin Ahmed Reyyahi ismine sahiptir. Aynı zamanda Reyyahi’nin, Ebu İshak olarak künyesi isimlendirilmiştir.
Reyyahi’nin Hayatı
Reyyahi’nin hayatı, 1180’de Tunus’a bağlı Tesfur adı verilen yerde doğmasıyla başlamıştır. İslam alimi, 1266 yılında da Tunus’da vefat etmiştir. Çocuklarının çok iyi ilim tahsis edebilmesi adına, Reyyahi’nin dedesi olan İbrahim Efendi tarafından, Tunus’un Asuse bölgesine Libya’dan göç etmişlerdir. Ünlü alim, burada da çocuklarının terbiyeli bir birey olmaları ve ilim öğrenmeleri için çok emek harcadı.
Reyyahi’nin İlim Hayatı
Reyyahi’nin ilim hayatı, doğmuş olduğu şehirde Kur’an- ı Kerim ezberlemesiyle başladı. Hicri takvime göre 12.yy sonlarında da, ilim öğrenebilmek adına Tunus’a gitmiştir. Öncelikle Aşura sonrasında da Bir-il-Hicar adlı medresede kaldı.
Zeytune Üniversitesi’nde ayrıca Reyhani, Hasen Şerif, Salih Kevvaş gibi o dönemin çok ünlü alimlerinden de ilimler öğrendi. Ayrıca Reyyahi; mantıkla beyan ilmini, Ömer el-Mahcub’tan öğrenmiştir. Usul-i fıkıh ilmini de, İsmail Temimi sayesinde öğrenen Reyyani, kardeşi olan Muhammed Mahcub’ dan da yine aynı şekilde beyan ve mantık ilmini öğrenmiştir.
Nahiv ilmiyle alakalı bilgiler veren, “ Muğni” kitabını da Hamza Cebbas aracılığıyla okumuştur. Reyyahi’nin ilim hayatına çok fazla katkı da bulunan hocasıysa, Tahir bin Mes’ud olduğunu söyleyebiliriz. Onun sayesinde ünlü alim, kendini çok fazla geliştirmiştir.
Reyyahi’nin ilim hayatı, aslında o dönemin büyük İslam alimlerinden ders alarak ya da sohbetlere katılarak geçmiştir. Alimlerin çoğu da Reyyahi’ye icazet vermişlerdir. Tasavvuf hakkında ki özellikle önemli bilgileri, Şeyh Beşir bin Abdurrahmân Venisi ez-Zevavi sayesinde öğrenmiştir.
Zevavi’nin yanından ayrılmayarak, en iyi ve değerli öğrencisi olmayı başardı. Şeyh Ali Ticani’den de aynı zamanda Reyyahi, Ticanniyye yoluyla ilgili bilgiler öğrenmiştir. Daha sonra da, Havanit-i Aşura adında dergah kurarak, orada insanlara Ticanniyye yolunu gösterdi.
Reyyahi’nin Önemli İlim Çalışmaları
Reyyahi’nin önemli ilim çalışmaları, öğrencilik hayatı bitince başlamıştır. İlk olarak, Zeytune Üniversitesi’nde müderris olmuştur. Reyyahi’nin dersleri, çok kalabalıklardan oluşmuştur. İlk olarak o dersi anlatırdı, sonrasında da konuları ezber olarak yazdırırdı. Hemen etabında da derslerle ilgili kendince ilaveler yapardı. Son olarak da, okutmuş olduğu eserlerin yazarlarının sözlerini, tatlı tatlı izah ederdi.
Özellikle Reyyahi’nin yukarıda belirttiğimiz dersi verme şeklini, sonra ki müderrisler de örnek almışlardır. Reyyahi’nin ilim hayatına katkı da bulunan hocası Muhammed Fasi vefat edince de onun yerine; Sahih-i Buhari ve Beydavi tefsiri derslerini vermiştir. Reyyahi, çok fazla önemli alimler yetiştirmiştir.
Reyyahi Tarafından Bizzat Kaleme Alınan Eserler
Reyyahi tarafından bizzat kaleme alınan eserler şunlardır: Divan-ı şi’r, Risaletün fir-Reddi ala münkir-it-tarikat-it-Ticanıyye, Risaletün fir-Reddi ala Muhammed bin Abdülvehhab en-Necdi, Ecvibetü mesail…
Reyyahi Hazretleri Nasıl Bir İnsandı?
Reyyahi hazretlerinin ahlakı; o kadar güzeldi ki o dönemde herkes tarafından çok seviyordu… O insanlr tarafından; salih ve veli gibi sıfatlarla anılıyordu… . Mevkii ve makamı olan hiçbir kimsenin asla karşısında boynunu eğmezdi. Hatta makamı ve mevkisi olan kişiler bir hata yapsa, onu direkt çekinmeden yüzlerine söylerdi.