Tarihte birçok önemli İslam alimi mevcuttur. Neredeyse tamamı hem kendi milletlerine hem tüm Dünyaya ve İslamiyet’e faydalı icatlar, eserler bırakmıştır. Öyle ki günümüzde hala geçmişten hayatımıza dahil olan icatları, kitapları, eserleri kullanmakta ve kendimize rehber edinmekteyiz. Tarihte iz bırakmış Türk İslam alimleri sayısı da oldukça fazla ve yaptıkları gelişmeler büyüktür. Tarihte yer alan Türk İslam alimlerinin sayısı tarihi kaynaklarda 2000’den fazla olduğu bilinmekle beraber bu yalnızca kaynaklarda kayıtlı olan verilerdir. Fakat bu alimler içerisinde günümüzde hala adını sıklıkla duyduğumuz bazı önemli ve meşhur isimler bulunmaktadır. Günümüzde hala kullandığımız teknolojik aletlerin bile büyük bir çoğunluğunun temeli yüzyıllar önce Türk-İslam alimleri tarafından atılmıştır. Bu alimlerden bazıları ve icatları aşağıdaki gibidir;
- Farabi; kendi döneminin en büyük İslam alimlerinden biri olarak tarihte yer tutmaktadır. Hem yaşadığı dönemde hem de günümüzde hala rehber olacak eserler bırakmıştır. Farabi ilk kez ilimleri sınıflandıran kişidir. Tarihte ilk hava ve ses titreşim sistemini keşfetti. Tarihte “Muallim-i Sani” olarak anılmaktadır. Geçmişte ilk kez “Birleşmiş Milletler” fikrini ortaya atan kişi olduğu bilinmektedir. Dünya’da ilk kez modern müzik kitabını yazmıştır ve kanun ile rübapın son şeklini vermiştir. (Kitap: Kitabü’l Musiki)
- Tarihte iz bırakmış Türk İslam alimleri arasında diğer önemli isim El-Biruni’dir. El- Biruni için zamanında Gazneli Mahmut’un “sarayımın en değerli hazinesi” dendiği bilinmektedir. Tarihte Dünya’nın kendi etrafında döndüğünden bahseden ilk kişidir. Hepimizin bildiği gibi, Newton’dan önce yerçekiminden bahseden ilk kişiydi ve ekvatorun uzunluğunu ve dünyanın çapını çok düşük bir hata payı ile hesapladı.
Dünyaca Ünlü Türk İslam Alimleri
Bazı Türk İslam alimleri, yalnızca yaşadığı coğrafyada ya da İslam aleminde değil dünya genelinde adın duyurmayı başarmıştır. Tıp ve matematik alanlarında yaptığı çalışmalar ile dünyaca ünlü islam alimleri arasında giren isimlere örnek verecek olursak İbn-i Sina ve Harezmi’yi göstermemiz münkündür.
- İbn-i Sina; Yaşadığı dönemin büyük İslam alimlerinden biri olmakla beraber günümüzde hala ismi her alanda anılmaktadır. Eserleri Avrupa’da hala birçok okulda ders olarak okutulmaktadır. Dünya’da ilk kez mide ameliyatını gerçekleştiren kişidir. Tıp bilimine yaptığı çalışmalar sonucunda “Tıbbın Hükümdarı” olarak adlandırılmıştır. İlk kez mikrobun tarifini yapmış ve farmakolojinin kurucu olarak bilinmektedir.
- Harezmi; Astronomi bilimiyle uğraşan ve bu alanda kıymetli çalışmalar yürütmüş bir İslam alimidir. Dünya’da 0 rakamını ilk kez kullanan kişidir. Cebir matematiğin kurucusudur. Geçmişte Bağdat’ta kurulmuş olan “Beytü’l Hikme”de yöneticilik yaptığı da bilinmektedir.
Diğer Önemli Türk İslam Alimleri
- Uluğ Bey; önemli Türk İslam alimleri arasında yer alan önemli isimlerden biridir. Timur’un torunu olmakla beraber hem çok iyi bir devlet adamı hem de iyi bir bilim insanı olarak bilinmektedir. Yaşadığı devrin en önemli bilgelerinden olan Ali Kuşçu öğrencilerindendir. Semerkant’ta kendi adına bir rasathane yaptırdığı bilinmektedir.
- Câbir Bin Hayyân; birçok kaynak ve bilim adamı tarafından Kimya’nın kurucusu olarak adlandırılmıştır. Babasının da eczacı olduğu bilinmekte ve bu ilime ilgisi çocuk yaşlardan gelmektedir. Metallerin yapısı ile ilgili birçok tespit gerçekleştirmiş ve Kimya’ya katkı sağlamıştır.
- Cezerî; Tüm Dünya tarihinde bilgisayarların temeli olarak bilinen sibernetiğin kurucusu olduğu bilinmektedir. Sibernetik; kontrol, düzenleme, iletişim ve denge ilimi olarak anlaşılmaktadır. Sibernetik ilmi hem makinelerde hem de insanlarda bilgi alışverişini ve kontrol, ayar gibi durumları incelemektedir. Cezerî’nin geliştirdiği bu ilim sayesinde otomasyon sistemleri ve elektronik cihazlar ortaya çıkmıştır.
- Akşemseddin; Tarihte iz bırakmış Türk İslam alimleri arasında önemli bir değer olarak anılmaktadır. Pasteur’dan daha önce Mikrobu bulan ve anlamlandıran ilk bilim adamıdır. Fatih Sultan Mehmet’in hocalığını yapmıştır ve İstanbul’un fethinde önemli bir rol oynamıştır. Bu nedenle İstanbul Fethi’nin manevi babası olarak anılmaktadır.
- Türk İslam alimleri hem kendi yaşadıkları dönemde yaptıkları çalışmalarla hem de bıraktıkları eserlerle tüm fen ilimlerinin gelişmesinde rol oynamışlar ve katkı sağlamışlardır. Birçoğunun icatları hala kullanılmakta ve gelecek nesillere rehber olmaktadır.