Ubeydüllahı Ahrar, Taşkent’e bağlı bulunan Bağıstan isimli köyde 1404 yılında dünyaya gelmiştir. Ahrar, Nakşibendi geleneğinde ise Hace-i Ahrar şeklinde tanınmaktadır. Çocukluk döneminde, okuluna devam eden Ahrar aynı zamanda da ziraat ile uğraşan babasına işlerinde yardım etmiştir. Yirmi iki yaşında İbrahim onu Semerkant’a götürmüştür. Öncelikle, Mevlana Kutbüddin Sadr Medresesi’ne giden Ahrar, tasavvufa olan ilgisi nedeniyle, medrese eğitimini bitirememiştir.
Semerkant’ta iki yıl kadar kalan Ubeydüllahı Ahrar, ilk yılında Maveraünnehir’in kentlerini dolaşmış ve Nakşibendiyye tarikatının önder olan şeyhlerini ziyaret etmiştir. Sonraki yıl ise, Herat bölgesinden, Semerkant’a gelen Kasım Envar adı ile ünlü olan; Safevi şeyhi Seyyid Muinüddin Ali Tebrizi’nin sohbetlerine katılmıştır. İki yılın ardından ise Semerkant’tan ayrılmış ve Herat’a gitmiştir. Buradaki dördüncü yılında ise, 1431 yılında Çağaniyan tarafında yer alan, Hülgatü köyüne gittiği ve burada Nakşibendi şeyhi Yakubi Çerhi ile görüştüğü bilinir. Yaklaşık üç ay kadar, Çerhi’nin sohbetlerine katılan Ahrar, şeyhinden hilafet aldığı ve Herat’a döndüğü söylenir. Sonraki dönem ise Taşkent bölgesinde, irşad faaliyetlerin başlamıştır. Aynı zamanda ziraat ve ticaret ile de uğraşmaya devam etmiştir.
Ubeydüllahı Ahrar, Semerkant Sultanı Timurlu Ebu Said Mirza Han Hazretlerinin daveti üzerine buraya yerleşmiştir. Aynı şekilde burada da, ziraat ve ticaret ile uğraştığı belirtilir. Ahrar 1490 yılında, Semerkant’ta hayata veda etmiş ve buraya defnedilmiştir. İki oğlu ile iki kızı olan Ahrar, birden fazla da vakıf eseri bıraktığı bilinir. Ayrıca yetiştirdiği müridleri vardır. Burada yaşadığı dönemlerde, halka yardım eden Ahrar, bazı hastalara da hizmetler ettiği kaynaklarda yer alır. Halkı sultan zulümlerinden korumak adına da sultanlar ile yakın ve iyi ilişkiler kurduğu ifade edilir. Aynı zamanda savaş yapmayı planlayan yöneticileri de barıştırdığı ve halkı katliamdan koruduğu belirtilir. Hayatı boyunca çalışıp kazanmaya önem veren Ahrar’ın, hiçbir zaman hediye de kabul etmediği belirtilmektedir.
Ubeydüllahı Ahrar Eserleri
Ubeydüllahı Ahrar eserleri şöyledir:
- Fıḳarat: Tevhid, fena ve kurb, tecelli, zikir, vukufı gibi konuları içeren ve Farsça bir eserdir.
- Risale-i Validiyye: Babasının kendisinden, yüksek manevi makamlara ulaşmaya vesile olacak hususları yazmasını istemesi üzerine, yazdığı belirtilir.